فرماندهی و نافرمانی: خاطرات سپهبد خلبان شاپور آذربرزین

برنامۀ تاریخ شفاهی و تصویری ایران معاصر در عصر پهلوی دوم، مجموعه ای از ده ها گفتگوی پژوهشی با تصمیم سازان و بازیگران اصلی عصر پهلوی دوم بوده که با حمایت سازمان اسناد و کتابخانۀ ملّی ایران، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، کتابخانۀ کنگره، سیمای جمهوری اسلامی و همکاری چندین نهاد پژوهشی و معتبر دیگر انجام شده است.

سپهبد عبدالله آذربرین (۱۳۰۸ خرم آباد) در یک خانوادۀ نظامی به دنیا آمد. دورۀ تخصصی خلبانی و مدرسی این رشته را در آمریکا گذراند و عهده دار سمت هایی چون فرماندۀ پایگاه هوایی دزفول معاونت عملیاتی و جانشین فرماندۀ نیروی هوایی ارتش شد. او پس از انقلاب در دوره کوتاهی به فرماندهی نیروی هوایی ارتش منصوب مدتی را زندانی و به توصیۀ بازرگان آزاد شد و اکنون در بورلی هیلز کالیفرنیا زندگی می کند.

گفتگو با عبدالله آذربرزین در خلال چندین جلسه گفتگو در سال ۱۳۸۸ در کالیفرنیای آمریکا روایت دست اولی از مشاهدات وی در مباحثی چون پیشینۀ نظامی پدرش در حکومت رضاشاه، وضعیت ایران قبل از کودتای رضاشاه، آموزش اولین دورۀ خلبانی در ایران، ساختار اداری و ترفیعات، ضداطلاعات و فرماندهان نیروی هوایی، واحد پروازهای شناسایی، عملیات مخفیانه هواپیماهای جنگنده ایران، نگرانی اسرائیل و آمریکا از توافق ایران و عراق در الجزایر، نحوه مدیریت شاه در برخورد با فرماندهان عالی ارتش، خریدهای نیروی هوایی، شوروی و انگلیس و آموزش خلبانان در این کشورها، نقش و جایگاه مستشاران خارجی در ارتش، خروج شاه از کشور و عملیات محرمانه برای بازگشت وی، انتصاب به فرماندهی نیروی هوایی پس از انقلاب و... می باشد.