پریچهره حکمت: زیبایی شناسی در مکتب صدرا

زیبایی شناسی به طور عام، اصطلاحی است مربوط به شناخت مفاهیم زیبایی و هنر. در گذشته زیبایی شناسی را فقط شاخه ای از فلسفه می دانستند. ولی امروزه آمیزه ای از فلسفه، روان شناسی و جامعه شناسی هنر محسوب می شود. به عبارت دیگر زیبایی شناسی جدید می کوشد سرچشمه های حساسیت آدمی به صور هنری و ارتباط هنر با سایر عرصه های فرهنگ چون فلسفه، اخلاق، دین، علم و صنعت را کشف کند. در حکمت ملاصدرا، با آن که مبحث مستقلی با عنوان زیبایی شناسی و بحث از مسائل مختلف در آن گنجانده نشده است، اما مباحثی فلسفی در قالب عناوین دیگر مطرح شده است که با پرداختن به آن، احساس می شود بدون تبیین زیباشناختانه امکان طرح مساله و ادای حق مطلب وجود ندارد. نگارنده در کتاب حاضر در پی تعریف و تبیین اندیشه های حکیم صدرالمتالهین حول محور زیبایی و بیان رابطه ی زیباشناسی این مکتب، با مهم ترین مبانی و مسائل حکمت متعالیه است.

در کتاب حاضر نخست سابقه ی تاریخی زیباشناسی در بین فلاسفه ی بزرگ از فیثاغورث تا فلاسفه ی دوره ی معاصر بیان و سپس مهم ترین مسائل زیباشناسی در حکمت صدرا درج شده است؛ مسائلی چون معنا و مفهوم و تعریف زیبایی، رابطه ی خیر و زیبایی، هستی و چیستی زیبایی، عرصه و دامنه ی آن، چیستی و هستی، شر و زشتی و تقابل آن باخیر و زیبایی و... هم چنین ساحت های زیبایی شناسی در حکمت صدرا با سه عنوان کلی زیبایی عقلانی و جسمانی؛ عشق و زیبایی؛ واجب و زیبایی تبیین شده اند.