نقد و بررسی طبقه بندی علوم در تمدن اسلامی با تأکید بر نقش ایرانیان (قرن های سوم تا یازدهم هجری)

دانشمندان اسلامی با تکیه به گفتار پیامبر اکرم (ص) و حضرت علی (ع) به اهمیت طبقه بندی علوم، برای رشد و تعالی علم در تمدن اسلامی پی بردند و با رشد و گسترش علوم به ترسیم هندسه علم پرداختند. فلاسفه نخستین گروهی بودند که به طبقه بندی علم، به صورت جدی، توجه کردند و در این راه فارابی با تصنیف کتاب احصاء العلوم گامی اساسی در این زمینه برداشت و به دنبال وی دیگر فلاسفه نیز به تکوین طبقه بندی علوم اهتمام ورزیدند.

اندیشه وران اسلامی طرح های طبقه بندی را مطابق با دیدگاه های فکری توحیدی قرآن و حدیث نبوی مرتبط ساختند و آثار گران قدری خلق کردند. نویسندگان این طبقه بندی ها از علمای گروه های مختلف دینی، کلامی و فلسفی بودند که تقریباً طیف کاملی از سنت عقلی اسلام را در بر می گرفت. همه آنان در این طرح بزرگ طبقه بندی علوم کوشش کردند. ظاهراً انگیزه اصلی این طرح گسترده عقلی توجه به شیوه های حفظ سلسله مراتب علوم و تعیین جایگاه و حوزه هر علم در چهارچوب طرح کلی وحدت علوم بوده است.

کتاب حاضر به بررسی و تبیین اندیشه و آرای دانشمندان در طبقه بندی علوم طی هشت فصل به تبیین موضوع پرداخته است.