کتاب حاضر از چهار فصل به شرح ذیل تشکیل شده است: فصل اول شامل مباحث انسان، طبیعت و اسلام است که به بررسی، شناسایی، ویژگی ها، نحوه ارتباط انسان با جهان خارج و رویکرد اسلام و اندیشمندان مسلمان به طبیعت میپردازد. فصل دوم به بررسی رویکرد اندیشمندان به شهر اسلامی و پدیده های آن، شامل مفاهیم شهرسازی از دیدگاه رسول اکرم (ص) و حضرت علی (ع)، رویکرد اندیشمندان مسلمان به شهر و مدنیت، همچنین رویکرد اندیشمندان غیر مسلمان به شهر اسلامی میپردازد. فصل سوم با عنوان پدیده های جغرافیایی و شهر اسلامی شامل عوامل جغرافیایی، تکوین و گسترش و نابودی شهرها، تحولات جغرافیایی شهر و شهرنشینی پس از پیروزی اسلام، عوامل نهادی شهرهای اسلامی، عناصر و اجزای شهر اسلامی و تأثیر وقف و هجرت بر شهر اسلامی مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. فصل چهارم به بررسی مباحث مدرنیته، فقه اسلامی و شهر، شامل توصیف شهر اسلامی، اصول و ماهیت شهر اسلامی، تأثیر فرهنگ و تمدن غربی بر شهرهای حوزه فرهنگ اسلامی، اثر مدرنیسم بر شهرهای اسلامی، مشکلات برنامه ریزی برای شهرهای اسلامی و هویت اسلامی و توسعه مدرن میپردازد.
این کتاب طبق سرفصل یکی از دروس کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری تنظیم یافته است. بدین لحاظ منبع مفیدی برای اساتید، محققان و دانشجویان این رشته میباشد. همچنین امید است این کتاب مورد توجه دانشجویان و اساتید رشته های معماری و شهرسازی اسلامی، مدیریت شهری، علوم اجتماعی، ادیان و عرفان، فقه و حقوق اسلامی و مهندسان مشاور شهرسازی و کلیه مراکز مطالعات و برنامه ریزی شهری و منطقه ای و مسئولان مربوط نیز قرار گیرد.