ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه (تالیف دانشمندی از قرن یازدهم)

کتاب ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه جلد سیزدهم از مجموعه شروح صحیفه سجادیه است که توسط پژوهشکده باقرالعلوم منتشر شده است.

صحیفه سجادیه، هرچند در دعا همچون قرآن بی‌نظیر و بی‌بدیل است، لکن تنها یک کتاب دعا نیست، بلکه اوج عرفان توحیدی، قله معرفت ولایی، غایت اخلاق، نهایت بندگی، سرآمد راز و نیاز و دانشنامه‌ای است که از مبدأ تا معاد را با قلم نور بر صحیفه دل معرفت‌جویان نگاشته است. علمای بزرگوار شیعه در طول تاریخ تشیع، همواره به صحیفه سجادیه به دید عظمت و بزرگی می‌نگریستند و به آن شرح و تفسیر نوشته‌اند؛

این شرح ترجمه و شرحی مزجی بر صحیفه سجادیه است که صبغه ادبی آن نسبت به سایر مباحث پررنگ تر می‌نماید. خمیر مایه مباحث این شرح، برگرفته از حاشیه (تعلیقات) مرحوم میرداماد بر صحیفه سجادیه است که گاهی با صراحت از آن با تعبیر «بعضی از اکابر گفته‌اند» یاد می‌کند. این شرح دو ویژگی برجسته دارد:

ـ مؤلف از نسخه‌های متعدد بهره گرفته و متن صحیفه و گاهی شرح عبارات آن را با نسخه‌های گوناگون مقابله کرده است تا وجه درست کلمات و عبارات را بیابد. وی خود را ملزم می‌داند که تمام نسخه‌ها را به دقت بررسی و مقابله کند و بر اساس اختلاف نسخه‌ها معانی گوناگون عبارات را ارائه و در مواردی بین صحت و سقم آنها داوری نماید. نسخه‌های مورد مراجعه مؤلف عبارتند از: نسخه کفعمی، شیخ بهائی، ابن ادریس، نسخه شهید، شیخ زین الدین، عمیدالرؤسا و ابن طاووس

ـ بیشترین اهتمام مؤلف به بررسی نکات ادبی صحیفه سجادیه مصروف شده است. وی به بررسی صرفی در اعلال کلمات و نحوی در وجوه اعراب و نیز قواعد املا، ریشه یابی لغات و نیز استخراج معانی گوناگون واژگان، اهتمام ویژه دارد.