آخرین سالهای زندگی سیاسی لرد کرزن (1919-1925) (مروری بر دیپلماسی پس از جنگ بریتانیا)

"لرد کرزن" معاون، ووزیر خارجه انگلیس در سالهای پس از جنگ جهانی اول ، در قرارداد 1919 تلاش زیادی برای تثبیت سلطه آشکار بریتانیا بر ایران داشت. او طبقات برگزیده انگلیس را ابزار اراده ی الهی برای هدایت بشریت معرفی میکرد و معتقد بود که تداوم سلطه انگلیس بر جهان در گرو پرداخت هزینه های سلطه گری است. بر اساس قرارداد 1919 انگلیس-ایران ، دولت انگلیس موظف بود برای بازسازی ارتش و مالیه ایران ، در راستای تامین منافع خودش هزینه کند و حضوری آشکار در ایران داشته باشد.
سال 1918 با پیروزی متحدین و تسلیم و شکست امپراطوریهای عثمانی ، اتریش ، آلمان ، مجارستان و بلغارستان توأم شد. دگرگونیهای پس از آن ، موجب ارتقاء آگاهی ملل مشرق زمین نسبت به هویت ملی خود و رشد اعتماد سیاسی آنان شد. وضعف نفوذ اروپا، با ظهور ایالات متحده آمریکا تشدید شد. لرد کرزن در چنین فضایی کوشید قیمومیت بریتانیا را بر ایران و هند شرقی اعمال کند. در سالهایی در شرق، شش قیام و انقلاب بر ضد غرب صورت گرفت: مصر ، افغانستان، عراق، سوریه ، جنبش ملیت خواهی ایرانیان (1919-1925) ، و مقابله ی طولانی با مصطفی کمال پاشا در ترکیه ، که اینها نشان انفجار ملیت خواهیی مشرق زمین بود.
لرد کرزن که بیشتر یک سیاستمدار نظری با تسلط بر سیاستها و گفته های پیشینیان بود تا یک مدیر، نتوانست شناخت و تحلیل خود را از گذشته و حال ، بصورت پیشنهادهایی برای آینده ارائه دهد و در مورد اقدامات آتی ، عاجز بود و موجب زیان و خسارت شد، وی پس از سالها تلاش سیاسی ، به ریاست شورای سلطنت انگلیس رسید و در 1925 در گذشت