علی (ع) در کلام خالق و مخلوق

مسلم است که شناسایی های معمولی درباره ی شخصیت های بزرگ، آن هم در ردیف علی بن ابی طالب علیه السلام، هرگز به حد نصاب نمی رسد. مخصوصاً در مواردی که جوینده ی شناسایی عناصر و فعالیت های روحی آن شخصیت را در درون خود، دریافت نکرده باشد. به عنوان مثال، هیچ شناشایی معمولی نمی تواند شخصیت عاشق دلباخته را، مادامی که خود طعم عشق را نچشیده باشد، توضیح بدهد. رفتار عینی یا کیفیات مختص درونی عاشق، مانند حباب هایی روی سطح دریاست که توانایی نشان دادن عظمت دریا و محتویات آن را ندارند. مخصوصاً زمانی که شخصیت مورد بررسی، در مقام والاتری از رشد و کمال قرار گرفته باشد، برای جوینده شناسایی که از او پایین تر است، جز سایه ها یا رموز و علائم نارسایی از حقیقت آن شخصیت، دست نخواهد داد. به اضافه ی این که تطبیق مفاهیم عالی انسانی در شخصیت های گوناگون انسانی بسیار متفاوت است و گاهی تا سر حد تضاد هم می رسد.
کتاب حاضر کوششی است در جهت معرفی گوشه ای از شخصیت امیر المؤمنین امام علی علیه السلام و شامل پنج فصل می باشد. فصل اول دارای عنوان «علی (ع) از دیدگاه خدا و رسول (ص)» است و شامل آیات قرآنی در توصیف امام علی (ع) و بیان توصیفات آن امام از دیدگاه حضرت محمد (ص) می باشد. فصل دوم که «علی (ع) از دیدگاه علی (ع)» نام دارد، حاوی سخنانی از ایشان در مورد حق و حقیقت، ملاک ذلت و عزت، حقوق مردم بر زمامدار و حقوق زمامدار بر مردم و ... می باشد. فصل سوم که «علی (ع) از دیدگاه محدثان اسلامی» نامیده شده، به بیان شخصیت آن امام همام از زبان بزرگان دین اسلام - اعم از شیعه و سنی - می پردازد. فصل چهارم «علی (ع) از دیدگاه مولوی» می باشد که حاوی شعر هایی از جناب مولانا در وصف امام علی (ع) به همراه توضیحات و تفاسیر تکمیلی است. در فصل پنجم که «علی (ع) از دیدگاه شخصیت های بزرگ تاریخ» نام دارد، سخنانی از شخصیت های بزرگ دنیا را می خوانیم. افرادی هم چون جرج جرداق، از برترین نویسندگان مسیحی عرب، شبلی شمیل، از پیشتازان مکتب مادی گری، ابن ابی الحدید، از مطلع ترین علمای اهل سنت و متفکر در فلسفه و کلام و صاحب نظر در تاریخ اسلام، محمد عبده، بزرگ ترین روحانی و دانشمند عالم تسنن و ... در توصیف کمالات و سجایای اخلاقی حضرت علی (ع) سخنانی گفته اند که در فصل آخر این کتاب گرد آوری شده است.