در نوشتار حاضر ابتدا به توصیف ویژگی های سیاسی و اجتماعی این دو حکومت پرداخته شده و پس از آن اوضاع دین و دیانت و آزادی مذهبی رایج در حکومت عصر آل بویه و سلجوقیان، مورد تجزیه و تحلیل تاریخی قرار گرفته است.
نویسنده به همین منظور به تأسیس فراوان مسجد، کتابخانه، مکاتب دینی و ترویج علوم و معارف اسلامی در این دو دوره تاریخی و نیز رونق داشتن فعالیت علمای دینی در عصر حکومت عصر آل بویه و سلجوقیان اشاره نموده و از این جهت مسأله رواداری مذهبی را در این دو عصر با هم مقایسه نموده و نحوه برخورد حاکمان سیاسی را با ادیان و فرق مختلف تطبیق نموده است.