مدعیان مهدویت و هزاره گرایان: نگاهی به جنبش های غالیان شیعی عراق در سده های نخستین

معرفی کتاب

این کتاب پژوهشی است درباره مبادی و سیر تکامل چهار گروه غالی بیانیه، مُغَیریه، منصوریه و جناحیه در سده های دوم و سوم هجری در عراق و ایران. اندیشه های این گروه ها آمیزه ای از تعالیم و اعمال ادیانِ اصالتاً غیراسلامی را در نخستین سده های حکومت اسلامی نشان می دهد.

ویلیام تاکر، ضمن اشاره به تأثیرپذیری این گروه ها از عبداللّه بن سبأ و نیز مختار و کیسانیه، تمرکز ویژه ای بر نقش تاریخی ـ اجتماعی این گروه ها دارد، که همگی شورش هایی علیه خلفای بنی امیه به راه انداختند.

نظریه محوری وی این است که این فرقه ها نخستین گروه های انقلابی هزاره گرا در تاریخ اسلام بودند که با هدف ایجاد حکومت برگزیدگان، عقاید و رویه هایی پدید آوردند که تأثیری ماندگار بر شماری از فرقه های شیعی و غیرشیعی و نیز جنبش های مذهبی شبه شیعی گذاشت.