مجموعه «معرفت نفس» حاصل دروس اخلاقی مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مظاهری درباره «خودشناسی» می باشد. که با نگرش اخلاقی - تربیتی به این موضوع، القاء گردیده است. نگاه استاد به موضوع معرفت نفس، بیشتر جنبه اخلاقی و از جهتی، جنبه قرآنی و روایی دارد و از این رو بررسی های ایشان در این موضوع را باید نوعی شناخت نفس از دیدگاه قرآن و عترت خواند. مطالب این کتاب، روان و به دور از اصطلاحات پیچیده علمی بوده و نکات خاص علمی نیز به صورتی سلیس و در قالبی اخلاقی مطرح شده است.
در جلد پنجم از این مجموعه، به موضوع «شخصیت شناسی انسان» طی بیست درس گفتار پرداخته می شود. توجه به شخصیت انسان، از مباحث مهم معرفتی در انسان شناسی است و این شناخت، عامل «کارآمدی» در استکمال آدمی به شمار می رود.