کتاب حاضر، با نگاهی تطبیقی، نخست به اثبات تجرد نفس و ارائه تقریرهای گوناگون براهین آن از فیلسوفان مکاتب سه گانه مشاء، اشراق، متعالیه، پرداخته و سپس بر اساس ویژگی های بیان شده در مقدمات و نتایج براهین، به معرفی و بررسی مسائلی می پردازد که از آن ها با عنوان آثار و برآیند های تجرد نفس یاد می شود.
در فصل نخست به کلیاتی چون تعریف و اثبات وجود نفس، تجرد برزخی انسانی و حیوانی پرداخته شده و دیدگاه های گوناگون فیلسوفان مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم به اثبات تجرد نفس و تقریر های فیلسوفان از ادله تجرد نفس اختصاص داده شده است. در فصل سوم یکایک آثار تجرد نفس به تحقیق و بررسی درآمده است. در فصل چهارم نیز دیدگاه های منکران تجرد نفس و ماده انگاران در دو حوزه دینی و علمی ـ تجربی مورد بررسی و نقد قرار گرفته و ضعف و کاستی اندیشه های آن ها مشخص گردیده است.