حوزه های علمیه شیعی از دیرباز، حافظ، مفسّر و مبلّغ اسلام بوده اند. این حوزهٔ کهن، همواره درون خود، سنت های ممتازی داشته که به نوعی عامل اصلی تحرک و برجستگی آن بوده است. این سنت ها را که بخشی در حوزهٔ علم آموزی و قسمتی در عرصهٔ مسائل اخلاقی و تبلیغی دسته بندی می شود، اساتید به طلاب، منتقل می کردند. اثر حاضر به شرح کوشش های عالمانی بلندهمت شیعی از زبان تربیت یافتگان این حوزهٔ دیرپای علمی، در این دو عرصه پرداخته است.
این کتاب در دو بخش سنت های کهن حوزه علمیه و بایسته های امروز و مدرسه آیت الله موسوی نژاد تنظیم شده است، بخش اول دارای سه فصل «مروری کوتاه بر سیر رشد و تعالی حوزه های علمیه»، «سنت های علم آموزی» و «سنت های اخلاقی» و در بخش دوم نیز چهار فصل «نظام آموزشی و علمی»، «نظام اخلاقی- تربیتی مدرسه»، «شیوه مدیریتی حاج آقا» و «پایان یک عمر مجاهدت» گنجانده شده است.