کتاب خاورمیانه - جلد هشتم: ویژه اسلام گرایی و بیداری اسلامی در خاورمیانه

یکی از مهمترین تبعات تحولات زنجیرهای رخداده در کشورهای عربی که از اوایل سال ۲۰۱۱ میلادی آغاز شد، رشد تمایلات اسلام خواهی و قدرت یافتن گفتمان هایی بود که تحولات در حوزه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه خود را، با رجوع به متون و جنبش های اسلام گرا طلب میکردند. هرچند غرب تلاش نمود با عطف به چهارچوب ذهنی خودساخته خویش مبنی بر «الزام رسیدن به دموکراسی، حضور پرقدرت سکولاریسم است»، تحولات کشورهای عربی را صرفاً به خواسته های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فروکاهد. با این حال، پیروزی اسلام گرایان در تونس و مصر آن هم در نخستین انتخابات برگزارشده پس از سقوط دیکتاتوری های بن علی و مبارک، نشان از آن داشت که فاکتور «تمایل به اسلام و ارزشهای اسلامی» به مراتب قویتر و برجسته تر از آنی است که غرب در ابتدا تصور می نمود.

با این حال، پیرامون بحث اسلام گرایی و اسلام خواهی در جوامع دوباره متولد شده عرب، نمی بایست زود قضاوت نمود. تمایل قلبی حداکثری ملل عرب به اسلام و ارزشهای اسلامی یقیناً با گذر زمان در کنار دو فاکتور منافع و اقدامات غرب، همچنین کارآمدی و توان بالفعل جنبش های اسلام گرا در تأمین آرامش اجتماعی ـ اقتصادی و اقتدار سیاسی، فعل و انفعالاتی را سبب خواهد شد که پیش بینی آینده آن را دشوار می سازد.

به همین دلیل، بررسی و پژوهش ریشه های نگرش های اسلامی در خاورمیانه، همچنین تفحص دقیق در ساختارها و کارکردهای اسلام گرایی و بیداری اسلامی در گذشته و حال این کشورها، ابزار مناسبتر و قابل اعتمادتری را به ما جهت تحلیل خواهد داد و کتاب حاضر نیز با همین رویکرد و هدف نگاشته و گردآوری شده است.