درسنامه احکام مقدماتی 1

خمس وزکات برای افرادی با شرایط خاص واجب می شود و کوتاهی در پرداخت آن، ظلم به افراد فقیر و غصب اموال دیگران محسوب می شود. در این درس به اختصار با شرایطی که خمس و زکات واجب می شود و موارد مصرف آن و سپس با مهم ترین احکام خمس و زکات آشنا خواهید شد.
در هفت چیز خمس واجب است که مهم ترین آن ها عبارت است از:
1. منفعت کسب و درآمد اقتصادی (مقداری که از خرج سالانه زیاد می آید).
2. مال حلال مخلوط به حرام
3. موارد خاص دیگر، مانند: گنج، جواهر غواصی و غیمت جنگی.
هر کسی در طول سال می تواند همه هزینه های مورد نیاز خود را از درآمدش تامین کند و در پایان سال اگر چیزی اضافه آمد پرداخت خمس (یک پنجم) آن واجب است که می تواند از همان چیز یا قیمت آن بدهد.

مسئله
آذوقه ای که از درآمد سال برای مصرف سال خریده شده (مانند برنج) و در پایان سال زیاد می آید خمس دارد.
خمس مال را دو قسمت می کنند:
امام رضا علیه السلام فرمود: «دادن خمس کلید روزی است و موجب آمرزش گناهان و ذخیره روز قیامت است».
امام کاظم علیه السلام فرمود: «زکات برای این قرار داده شده که قوت و روزی افراد فقیر بوده و اموال قروتمندان را زیاد کند». [کافی جلد 1، ص 548 – من لا یحضر الفقیه: ج 2، ص 4]