اسلام و روابط بین الملل: مشارکت ها در نظریه و عمل

معرفی کتاب

امروزه مهم ترین و عمده ترین تفاوت­ها در خواست ها و منافع و همچنین تعارض­ها و تضادها در عرصه روابط بین الملل رخ می­دهد. حدود پنجاه کشور جهان مسلمان هستند و باورها، اعتقادها و نگرش های آنان ـ کما بیش و با سطوح مختلف ـ برآمده از دین اسلام است ولی به هر حال کشور های مسلمان بخش مهمی از روابط بین الملل دنیای امروز را شکل می دهند. البته میزان و شدت پایبندی هر کدام از این کشورها و نحوه تفسیر آن ها از اسلام در عرصه سیاست متفاوت است.
نکته مهم این است که داشتن تعاملات و روابط کشورها با یکدیگر اعم از مسلمان و غیر مسلمان امری گریز ناپذیر است، پرسش اصلی مقاله این است که دین اسلام چه بنیان هایی را برای مسلمانان برای داشتن رابطه با سایر ملت ها و دولت ها در نظر گرفته است؟ طبیعی است که در این مجال اندک، فقط به برخی از مبانی و اصول کلی آن هم در حد بسیار مختصر پرداخته می شود و شیوه گسترده تر و تخصصی تر بحث را به مجال دیگری وا می نهیم.

منظور از «بنیان­ها»، آموزه ها و باورهای غیر قابل تغییر اسلام است که زیرساخت های فکری و اعتقادی مسلمانان را تشکیل می دهند، این باورها که مورد اجماع نسبی مسلمانان است از آغاز ظهور اسلام تا ابد ثابت و تغییرناپذیر، اما قابل تفسیر هستند. در گام دوم، بر اساس این بنیان­ها اصول شکل می گیرند و در گام سوم می توان بر اساس آن اصول نظریه هایی را ارائه داد. مقصود از «روابط بین الملل»، هر گونه رابطه کشورهای مسلمان با یکدیگر، یا رابطه با کشورهای غیر مسلمان است.