سفرنامه جان بل آنترمونی

"جان بل آنترمونی" در سال های پایانی حکومت صفویه به عنوان پزشک به همراه آرتمی پترویچ ولینسکی، فرستاده پطر کبیر، به ایران آمد و گزارشی نسبتاً مفصل در مورد سفر آن هیئت روسی به رشته تحریر درآورده است.
سفرنامه جان بل، از بسیاری جهات حائز اهمیت است. وی یکی از معدود ناظران اروپایی است که با شاه سلطان حسین در سال های پایانی حکومتش دیدار کرد و شاهد زوال و انحطاط سریع حکومت صفویه بود. بنابراین، در این سفرنامه اطلاعات ارزشمندی در مورد اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران در پایان حکومت صفویه و پیش از حمله افغان ها یافت می شود.
جان بل علاوه بر معرفی شهرها و روستاهایی که در مسیر سفر او قرار داشتند، گزارشی ارزشمند و منحصر به فرد در مورد دیدار شاه با سفیر ارائه می دهد، که برای آشنایی با مراسم باریابی در دربار صفویه و صاحب منصبانی که در این مراسم شرکت می کردند، راهگشاه است.

سایر گزارش های سفرنامه از قبیل دیدار سفیر با فتحعلی خان داغستانی و میرزا رحیم حکیم باشی، شیوع راهزنی و طاعون در ایران نیز شایان توجه است و تصویری گویا از ایران در آستانه سقوط اصفهان ارائه می دهد.