کتاب حاضر، از دو بخش تشکیل یافته است . بخش اول ، نوشتاری است که نشانگر طرح کلی، خطوط اولیه و دورنمایی از اندیشۀ مکتب اعتدال است که می تواند افق های تازه ای را پیش روی امت اسلامی و نخبگان مسلمان در مسیر بیداری اسلامی ، تولید علوم اسلامی و برپایی تمدن عظیم اسلامی بگشاید و طریق درست حرکت مسلمین به سوی کمال در جادۀ اعتدال و عقلانیت اسلامی را ترسیم کند.
در بخش نخست این کتاب نویسنده با بیان این که جهان بینی و ایدئولوژی الهی ، اعتدال را یکی از خطوط برجسته و مهم تکوین و تشریع می داند، انسان کامل از نظر اسلام را همان انسان معتدل و متعادل معرفی است.
در بخش دوم این کتاب با عنوان «میانه روی زیر تابش چهل نور» چهل حدیث از کلمات نورانی معصومین (ع) درباره اعتدال و میانه روی آورده شده است.