هدف از کتاب حاضر، مطالعه تحلیلی تاریخ تصوف، تبیین مرزها، تفکیک مسلک ها و تحلیل عوامل و لحاظ اولویت های مطالعات تحلیلی است که در قدیم، معمول نبوده و در عصر حاضر نیز در آثار بزرگان تصوف و نویسندگان تصوف پژوه، کمتر به آن پرداخته شده است.
در این کتاب تاریخ تصوف و عرفان در 8 دوره به تفصیل معرفی، تشریح و تحلیل گردیده است:
دوره اول: دوره تقشف و زهد افراطی
دوره دوم: دوره شکل گیری تصوف
دوره سوم: دوره تصوف عاشقانه
دوره چهارم: دوره تصوف حلولی
دوره پنجم: دوره تدوین فرهنگ تصوف
دوره ششم: دوره شکل گیری سلسله های صوفیه
دوره هفتم: دوره ورود اندیشه وحدت وجود به فرهنگ تصوف
دوره هشتم: دوره ورود اندیشه های تصوف به مکتب تشیع، اختلاط تصوف و تشیع و شکل گیری عرفان شیعی.
در میان این بررسی های تاریخی، مباحث مهم دیگری نیز مورد مداقه قرار گرفته است که می تواند رهگشای اهل نظر و تحقیق باشد.