آینده پژوهی خانواده در ایران با تاکید بر سیاست های فرهنگی تحکیم آن

موضوع تحقیق حاضر بررسی آینده خانواده و ارائه سیاستهای فرهنگی تحکیم آن در جمهوری اسلامی ایران با رویکردی آینده پژوهانه و با توجه به جایگاه خانواده در آرمانشهر مهدوی است. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روش های آینده پژوهی و سیاست گذاری است ودر دو سطح اکتشافی و هنجاری انجام گرفته است. برای شناسایی مسائل اساسی خانواده در آینده و ارائه سیاست های فرهنگی مطلوب تحکیم خانواده در ایران ، ابتدا از الگوی منتخب چشم انداز استفاده شده است؛ یعنی، تعیین ارزشهای اساسی خانواده، پویش منابع (شامل قرآن و روایات و احادیث مهدویت و اسناد بالادستی)، پیمایش محیطی (شامل روند ها و پیشران های خانواده ) و تصویر آینده مطلوب خانواده (شامل اهداف متهورانه و توصیف شفاف و چشم انداز خانواده).

سپس با بهره مندی از روش تاپسیس ، مسائل اساسی آینده خانواده، شناسایی و اولویت گذاری شده و برای این مسائل، سیاست های فرهنگی تحکیم خانواده توصیه شده است. تحکیم خانواده درآینده به دلایل و عوامل مختلف، دچار چالش شده که در این تحقیق، روندهای تغییر خانواده و پیشران های موثر بر آن و تغییرات خانواده در آخرالزمان (قبل از ظهور) ، مورد بررسی قرار گرفته و پیامدهای آنها بر خانواده به دست آمده است. در واقع خانواده در ابعاد مختلف (ارزشها ، اطلاعات ، کارکردها ، ساختار و ارتباطات ) دچار مشکلاتی شده و فاصله جدی با منابع ارزشی خانواده و آینده مطلوب آن یافته است.

این مسئله در آینده حادتر شده و استحکام آن در این ابعاد، با چالش های جدی رو به رو خواهد بود. بر این اساس مسائل اساسی خانواده (شصت مسئله) در آینده، شناسایی و اولویت گذاری شده که عمدتا مربوط به مسائل ارزشی و کارکردی و دانشی خانواده هستند. این اولویت ها (بیست مسئله) تمرکز سیاست گذاران را بر مسائل اساسی آینده خانواده متمرکز می کند و امکان ارائه سیاست هایی روشن برای حل آنها در اختیار قرار می دهد.در این تحقیق سیاست های فرهنگی توصیه شده ، هم ناظر به کلیت مسائل تحکیم و تزلزل خانواده است و هم ناظر به حلّ تک تک مسائل بیست گانه است؛ از جمله سیاست های فرهنگی حل ارزش زدایی از خانواده، قبح زدایی از طلاق ، حاکمیت فرهنگ مادی ، کم رنگ شدن ارزشهای خانوادگی، فاصله گرفتن از خانواده آرمانی و... .