التعادل و الترجیح

«التعادل و الترجیح» تالیف بزرگ اندیشمند عرصه فقه و اصول، مرحوم امام خمینی (ره)

بحث از اختلاف و تعارض روایات فقهی با یکدیگر، از مهم ترین مباحث اصولی شمرده شده و از پایه های اجتهاد محسوب می گردد.
مقدمات کتاب شامل 5 مبحث است.
مقدمه اول از دلیل عدم تعارض عام و خاص سخن می گوید.
پیش فرض اولیه تشخیص تعارض این است که دو حدیث مختلف را در محیط تشریع که شبیه به عرصه قانون گذاری است، در نظر بگیریم.
روش خداوند متعال و رسول او صلی الله علیه و آله و سلّم و نیز ائمه علیه السّلام این بوده که قوانین کلی و اصول آن را بیان کرده و استثنائات و قیود و شرایط آن را در بسیاری موارد، به شکل مجزا طرح می کند.
با توجه به این نکته، عرف، بین عام و خاص تعارضی نمی بیند و جمع بین آن دو را معقول می داند.
روایات وارد شده در حل تعارضات بین احادیث، عام و خاص را شامل نمی شود، چرا که بین عام و خاص، از دیدگاه عرفی تعارضی وجود ندارد.
در مقدمه سوم، بطلان قاعده اولویت جمع دو روایت متعارض از کنار گذاشتن آنها (الجمع مهما امکن اولی من الطرح) اثبات شده است.
مقدمه چهارم، نظریه شیخ اعظم انصاری را در مورد خارج بودن مقدم ساختن روایتی که دلالت آن به شکل نص است، از معیار ترجیح به دلالت، به نقد می کشد.
ایشان معتقد است که ترجیح به دلالت، منحصر در تعارض ظاهر و اظهر است و دلالت نصی را در بر نمی گیرد.
موارد خارج از محدوده روایات ناظر به حل تعارض، در مقدمه پنجم بحث می شود.

عناوین نهایی این بخش عبارت اند از: معنای تخییر اصولی، حکم تخییر قاضی و مفتی در عمل خود و مقلدینش، تخییر ابتدایی و استمراری و ...