متکلمان ناشناخته امامیه: از افول مدرسه کلامی کوفه تا آغاز مدرسه کلامی بغداد

متکلمان ناشناخته امامیه در فاصله زمانی دو مدرسه کلامی کوفه و بغداد (آستانه غیبت صغری تا شکل گیری مدرسه کلامی بغداد به محوریت شیخ مفید) در مناطقی چون بصره، کوفه، بغداد، اهواز، قم، ری، خراسان، ماوراء النهر، مصر و شام فعال بوده اند. در این بازه زمانی، کلام امامیه به دلیل نامناسب بودن پاره ای از شرایط سیاسی و اجتماعی تمرکز جغرافیایی لازم را نداشته است؛ با این حال متکلمان امامی پیگیر فعالیت های کلامی خویش بوده اند.

در این اثر نویسنده کوشیده است با معرفی متکلمان ناشناخته امامیه ـ در میانه مدرسه کلامی کوفه و مدرسه کلامی بغداد ـ و بیان دیدگاه ها و تلاش های علمی و تولیدات کلامی آنان، نشان دهد که شخصیت های برجستۀ کلامی در این دوره حضوری قابل توجه و تأثیرگذار داشته اند. این دیدگاه در مقابل نظرگاه کسانی است که به حضور کمرنگ متکلمان امامیه و عدم نقش آفرینی آنها در این محدوده تاریخی باور دارند.