این کتاب بر آن است تا با برقرار کردن معادله میان مفاهیم متافیزیکی سنت فلسفه اسلامی با جریانات علوم انسانی جدید، زمینه های فهم بهتری از علوم انسانی و همچنین استلزامات فلسفه ملاصدرا برای علوم انسانی فراهم کند.
برخی مقایسه ها و مفاهیمی که از فلسفه ملاصدرا قابل استخراج است عبارتند از: مقولاتی مانند مقوله تاریخ، رشد، پیشرفت، هویت انسان (نه صرفاً وجود انسان) برای تقریر نظریه های شخصیت، عنصر تعقل در برابر تفهم و تبیین، مسئله چیستی خِرد، تمایز حکمت عملی به مثابه فضیلت و حکمت عملی به مثابه معرفت، مباحث فلسفه اجتماع، هویت بخشی اجتماع به انسان، ایدئال ها و علوم انسانی؛ کارکرد ایدئال ها در علوم انسانی، تبیین قانون هایی که با بنیادهای اجتماع معارضه دارند، مسئله زبان و بالاخره مباحثی که تحت عنوان علوم انسانی پیچیده مطرح شد.
برخی از این مقولات به تنهایی برای شکل گیری پارادایم جدیدی در علوم انسانی کفایت می کنند و این نشان از آن دارد که به رغم غنای منابع سنت فلسفه اسلامی هنوز دچار خام فروشی هستیم.