خرپژوهی

کمی بیش از یک سال از درگذشت ابوالفضل زرویی نصرآباد، کتاب «خرپژوهی» از این نویسنده منتشر شده است. اثری که بخشی از یک پژوهش بزرگ از سوی این نویسنده و طنزپرداز فقید درباره حضور خر در ادبیات منظوم و مکتوب در دنیا بوده است، که در نهایت تنها بخش ایران آن باقی مانده و منتشر شده است.

زرویی که از استادان مبرز طنازی مکتوب و منظوم در روزگار ما بود، این پژوهش را نیز با طنزی زیرپوستی در دست انجام قرار داد و البته در این موضوع زمینه ‌های تاریخی استفاده از خر در متون منظوم و منثور طنز در ایران و جهان نیز بی ‌تاثیر نبوده است.

کتاب در نسخه فعلی خود با کوشش نسیم عرب ‌امیری و با مقدمه ‌ای از سید‌مهدی شجاعی منتشر شده است. شجاعی در مقدمه خود که آن نیز آکنده از بیانی طنز‌آمیز است، به بازگویی خاطره دیدار خود با مرحوم زرویی پرداخته است که طی آن زرویی به انجام این پژوهش و دغدغه‌ های خود برای انجام آن اشاره می ‌کند و شجاعی نیز در جا حمایت از تولید و انتشار این اثر را اعلام می ‌کند.

بر اساس آنچه در این مقدمه درج شده است، این پژوهش طی چند سال و در چند هزار صفحه به موضوع حضور «خر» در ادبیات، باورها، افسانه ‌ها، قصه ‌ها و مثل ‌ها در تمامی مناطق جهان پرداخته است و مرحوم زرویی این کتاب را در چند مجلد در دست تألیف داشته که «خرپژوهی» تنها بخش کوچکی از آن اثر بزرگ است. «خرپژوهی» در نسخه فعلی خود در دو بخش شامل «حکایات و لطایف نظم» و «حکایات و لطایف نثر» تدوین شده است.

زبان شیوای او در توضیح و تفسیر متن و نیز ساده ‌نویسی‌ های او که خصیصه ذاتی یک طناز و نویسنده دارای مخاطب عام است در این کتاب به عمد کنار گذاشته شده است و زرویی به دور از تاویل و تفسیر متون، تنها حاصل یافته‌ های خود را که آن نیز شیرین ‌تر از هر تفسیر و توضیحی است را به مخاطبان عرضه کرده است.

این کتاب و خوانش آن بار دیگر حجم دانسته‌ ها، اطلاعات و تسلط نویسنده بر موضوع ادبیات فارسی و طنز آجین شده در دل آن را به رخ مخاطبانش می‌ کشد و داغ نبود او در دنیای ادبیات و زبان فارسی را در دل مخاطبان خود زنده می ‌کند.