دفتری از داستان گنجی (یوگائو): اولین رمان عاشقانه جهان

یاسوُناری کاواباتا هنگام دریافت جایزۀ نوبل ادبیات در سال 1968، در سخنرانی‌اش «داستان گنجی» را مرتفع‌ترین قلۀ ادبیات ژاپن دانست که حتی در حال حاضر هم هیچ اثر داستانی را یارای برابری با آن نیست.

«داستان گنجی» را که بیش از هزار سال پیش و به قلم نویسنده‌ای زن با نام موراساکی شیکیبو خلق شد گاهی اولین رمان جهان، گاهی نخستین رمان مدرن جهان، گاهی اولین رمان عاشقانۀ جهان و گاهی اولین رمان روانشناختی جهان نامیده‌اند و در این باره هنوز بین محققین بحث‌هایی در جریان است، اما هیچ شکی وجود ندارد که این داستان در ادامۀ «خر طلایی» اثر آپولیوُس و «ساتیریکون» اثر پترونیوُس، قدیمی‌ترین رمان بعد از جهان باستان است.

در رابطه با این کتاب و نیز نویسندۀ آن، در دایره‌المعارف ادبی کاسل متعلق به کشور بریتانیا و در قسمت مربوط به کلمه رمان –Novel– این‌طور نوشته شده است:

«در دوره‌ای دور از انتظار و از کشوری ناشناخته –ژاپن-، حدود سال هزار میلادی شاهکاری بی‌نقص خلق شد. بانو موراساکی در میان رمان‌نویسان، روانکاوتر از زیگموند فروید و برابر با مارسل پروست و به عقیدۀ بسیاری حتی برتر از او است. او مسلما سرآمدتر و مستعدتر از جورج مردیس و دیوید هربرت لاورنس است.»

داستان گِنجی از پنجاه و چهار دفتر تشکیل شده و هرچند در نسخه‌های خطی متفاوت، تعداد دفترهای آن متفاوت است، اما به طور میانگین از بیش از یک ملیون لغت تشکیل شده و حدود هشتصد بیت شعر از نوع واکا یا شعر ژاپنی هم در آن به کار رفته است. عنوان دفترهای این مجموعه برگرفته از نام شخصیت‌ها یا لغات بکار رفته در اشعار است.

با اینکه از ترجمۀ «داستان گنجی» به سایر زبان‌ها بیش از صد سال می‌گذرد، متأسفانه به جز کتاب پژوهش ادبیات تطبیقی «داستان گنجی و شاهنامه» تألیف خانم کازوکو کوساکابه هیچ اثر دیگری در رابطه با این شاهکار جاویدان ادبیات ژاپنی به زبان فارسی وجود ندارد.

کتاب حاضر اگرچه یک دفتر از پنجاه و چهار دفتر داستان گنجی است، اما همان طور که داستان رستم و سهراب می‌تواند مستقل از شاهنامه بیان شود، «یوُگائو» نیز می‌تواند داستانی مستقل باشد، با این همه خلاصۀ سه دفتر قبلی نیز آورده شده است. ترجمۀ کتاب حاضر بر اساس آخرین ترجمۀ بانو یوسانو آکیکو از «داستان گنجی» انجام شده است.