فلسفه اسلامی با عمری بیش از هزار سال، سه مکتب مهم و اساسی مشاء، اشراق و حکمت متعالیه را به خود دیده است. این مکاتب در طول یکدیگر قرار داشته اند و بخشی از مجموعه ای واحد را تشکیل می دهند. اما کاروان فلسفه همچنان در حرکت است و اندیشمندان بسیاری به تبیین مکاتب فوق و نیز ارائه دیدگاه اختصاصی خویش می پردازند. آیت الله فیاضی نیز با غور و دقت در مسائل فلسفی در طول ده ها سال، دیدگاه های خاصی را در جهت تکمیل مباحث فلسفه و نیز تقریب آنها به آموزه های اسلامی ارائه کرده است. پژوهش حاضر درصدد بیان آرای اختصاصی آیت الله غلامرضا فیاضی در پاره ای از مسائل فلسفه اسلامی است.
حضرت استاد فیاضی ضمن تدریس تفصیلی کتب مهم فلسفی، به ویژه کتاب شریف اسفار، با مبناسازی در فلسفه اسلامی، نظام منسجم جدیدی در فلسفه اسلامی ارائه کرده است و از همین روی، می توان استاد فیاضی را در شمار فیلسوفان بزرگ معاصر قرار داد.
نوشتار حاضر که مجلد چهارم از مجموعه جستارهایی در فلسفه اسلامی است، مشتمل بر 9 فصل است.