قلب در منظومه حکمت اسلامی

طرح «انسان عقلانی» تصویری از انسان است که بخش اعظم هویت انسان و به عبارتی مهمترین بخش هویتی انسان را به «ادراکات ذهنی» او تعریف می کند. در این طرح انسان به «عقل» تعریف می شود و قوه عاقله در میان قوای نفسانی برجستگی پیدا میکند، به گونه ای که قوه عقل نظری مخدوم تمام قوا می گردد و توانایی همه قوا مصروف خدمت به این قوه می گردد.
این طرح از انسان، تمام انسان شناسی فلسفه اسلامی است که بر تمام مواضعی که مرتبط با هویت انسانی است سایه می اندازد. فلاسفه مسلمان در تبیین ابعاد و زوایای نفس انسانی جایگاهی برای «قلب معنوی» در نظر نگرفته اند. آن ها در عین آنکه، به ادراکات و عقلانیت انسان بسیار پرداخته و علم انسان را در قوای حیوانی و انسانی به خوبی و با ملاحظه جوانب مختلف طرح کرده اند، اما قلب معنوی در تحلیل ایشان غایب است.