پسا اسلامیسم: بازنگری رابطه مذهب و سیاست در ایران

معرفی کتاب

با استناد به تجربه سیاسی پیامبر و امامان شیعه، اسلام هیچ ‌گاه صاحب الگو، راهبرد و ساختار منسجمی برای اداره دولت مدرن (استیت) نبوده ‌است، به زبان ساده ‌تر سازه ‌ای به نام استیت اسلامی هیچ‌ گاه وجود نداشته و نخواهد داشت و ارجاع به مدینه النبی و تجربه‌ حکومت حضرت علی برای کشف مکانیسم‌ های پیچیده حکمرانی معطوف به استیت، آن هم استیت مدرن، از خبط روش‌ شناسی عمده ‌ای رنج می برد.

این اما به هیچ وجه به معنی غیرسیاسی بودن مذهب نیست؛ بلکه برعکس چنین گزاره‌ ای بیش از پیش دخالت مذهب در امر سیاسی را ترغیب می‌ کند.
مذهب غیرسیاسی به همان اندازه واجد پارادوکس است که مفهوم استیت اسلامی و اگر نمی‌ توان از استیت اسلامی سخن به میان آورد، قطعا و باید درباره کیفیت و ماهیت استیت مسلمانان سوالات جدی معرفتی طرح کرد.
رابطه استیت و مذهب همچون رابطه سیاست و فرهنگ از نسبت تضاد و تکامل پیروی می‌ کند. آنها در عین حال که متضادند، امکان تکمیل یکدیگر را دارند.
استیت از خطوط عمودی قدرت پیروی می ‌کند و مذهب از خطوط افقی. این خطوط می‌ توانند به یک جنگ دائمی با یکدیگر بپردازند یا به صلح نسبی و توازن برسند، اما آنها هیچ‌ گاه یکی نیستند.

پسااسلامیسم درصدد طرح پرسش‌ هایی برای ایجاد توازن بین مذهب و سیاست در دوران مدرن است.