تصوف در آذربایجان، عهد مغول

دوران حکومت مغول (ایلخانی و ایلکانی) در ایران، دوران تغییرات چشمگیری برای تصوف بوده است. تعیین کامل سلسله‌ ها، گوناگونی طریقت ‌ها، تنوع اندیشه ‌ها، برداشت ‌های گوناگون از مبانی تصوف، رشد ادبیات صوفیانه، تالیف کتاب‌های متعدد درباره تصوف نظری و مراحل سیر و سلوک عرفانی، در کنار مناسبات سران صوفیه با ارباب سیاست، حکایت از تحولی عظیم در تصوف ایرانی داشت.

نگارنده در کتاب حاضر، با رویکرد تاریخی، سیر تصوف در آذربایجان و رونق و اهمیت آن را در دروه مغول بررسی می ‌کند. وی نخست ضمن بیان کلیاتی درباره جغرافیای تاریخی آذربایجان و تاریخ سیاسی آن تا حمله مغول و میراث فکری و زبان مردم آذربایجان و پیشینه تصوف آن قبل از سلطة مغول به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آذربایجان عصر ایلخانی می‌پردازد. سپس به ویژگی ‌های تصوف در آذربایجان، از سلطه مغول تا سقوط ایلکانیان، را بررسی و در ادامه عملکرد اجتماعی و فرهنگی متصوفه در دورة مغول را ارزیابی می‌کند.