معراج نگاری نسخه های خطی

معرفی کتاب

بر پایة متن‌های تصویری از آثار ادبی و دیوان‌های خطّی به جای مانده در دوره‌های تاریخی و فرهنگی هنر ایران، بی‌گمان به متون منثور عصر ایلخانان چون نخستین تصاویر مربوط به روایات زندگی پیامبر(ص) و معجزة معراج ایشان اشاره شده است. در روند پیکرنگاری پیامبر اکرم(ص) در نسخ خطّی تاریخی و دینی عصر ایلخانان و در پس آن مجلس‌آرایی معراج عارفانة ایشان، همین سیرت را جانشینان آن‌ها در دوره تیموریان به انجام رسانیده‌اند. در دوره بعد یعنی دوره صفویه با توجّه به اعتقاد شدید آنان به خاندان رسالت، ورود عوامل جدید در ترکیب‌بندی شمایل رسول خدا(ص) به ویژه در صحنه‌آرایی معراج پدید آمد. امّا نکتة شایان توجّه، وحدت سبکی در پرداخت شیوه‌های گوناگون این موضوع دینی است که در دوران‌های تاریخی سنّت تصویرگری ایرانی با تأکید بر دستاوردهای پیشین هنری، وجه مشخصّه هنر آیین ایرانی به شمار می‌آید. کتاب حاضر درباره جنبه‌های تصویرسازی حضرت محمّد(ص) در دوره‌های مختلف تاریخ نقاشی ایران از کهن‌ترین روزگار تا خیالی‌نگاری هنر قاجار نوشته شده است. در این جست‌وجو سیر روند چند سالة پیکرنگاری حضرت محمّد(ص) و حدیث معراج ایشان؛ استناد به اخبار و نوشته‌های منابع تاریخی در خلال دیوان‌های شعر، متون دینی و تاریخی، کتاب‌های خطّی و مصوّر تا گرایشات مختلف هنرهای مردمی، مورد بحث قرار گرفته است.