حبل ‌المتین و ترقی ایران

امروزه یکی از مهمترین ضرورت ‌های تحقیقات علوم انسانی کشور، بازخوانی انتقادی رویکردهای اتخاذ شده در قبال مقولۀ ترقی و متعاقب آن راهکارهای ترقی‌ خواهانۀ پیشینیان است. روزنامۀ حبل ‌المتین کلکته (1349-1311ق) یکی از مؤثرترین محافل منوّرالفکری بود که به منظور ترقی ایران راهکارهایی ارائه نموده بود.

اثر حاضر با هدف نقد رویکرد و راهکارهای نشریۀ مزبور، به این سؤال پاسخ می ‌دهد که بر اساس نظریۀ انتقادیِ مکتب فرانکفورت، دریافت حبل‌ المتین از نسبت ترقی با علوم جدید و آموزش عمومی، چه نواقصی داشته و راهکارهای پیشنهادی این نشریه در حوزۀ علوم جدید و تعلیم و تربیت عمومی با چه کاستی‌ هایی مواجه است؟ همچنین با توجه به اینکه حبل ‌المتین حفظ وحدت و تکوین هویت ملّی را یکی از کارکردهای آموزش عمومی دانسته و در خلال این مباحث به تعریف ایرانیّت و هویت ملّی پرداخته است، این تعریف نیز به بوتۀ نقد گذاشته شده است.