آثار ادبی بخشی از فرهنگ یک ملت است که بیشتر مولود اوضاع اجتماعی و سیاسی هر دوره ای است. ادبیات دوره قاجار نیز پیوندی تنگاتنگ با پدیده تاریخ در این دوره دارد. از اینرو، در این کتاب رخدادهای تاریخی این عصر به طور اجمال مورد بحث قرار گرفته است. در ارتباط با روند نثر دوره قاجار، به عنوان مقدمه، عوامل و شرایط دگرگونی نثر فارسی در این دوره بررسی میشود؛ سپس در طی فصلهای مختلف، محققان و پژوهشگران محترم می توانند از کمیت و کیفیت فرایند آثار و گونه های نثر، مقدمه ای کوتاه در تعریف و توضیح گونه نثر مورد نظر مانند طنز، نمایشنامه و دیگر انواع نثر ذکرمی شود. از آنجایی که هدف از این کتاب معرف آثار نثری و نویسندگان دوره قاجار است شاهد مثال ها و نمونه نثرهایی از آثار به جا مانده از نویسندگان و رجال این دور ذکر می شود.
خلاصه بحث های مربوط به معرفی انواع و آثار ثری دوره قاجار عبارت است از: متون پیمانها و قراردادها ، متون فرمانها و منشورهای شاهان و شاهزادگان، نامههای شاهان و شاهزادگان، نامههای شاهان و رجال، مقامه نویسی و منشآت این دوره، روزنامه نویسی و تعدادی از روزنامه های مهم، طنز و آثار طنزی، سفرنامه نویسی و سفرنامهها، خاطره نویسی و دفترهای خاطرات، داستاننویسی و آثار داستانی، نمایشنامهنویسی و آثار نمایشی، روند ترجه و موتون ترجمه، رسالهنویسی و موتون رساله ها، تذکرهنویسی و موتون تاریخی و جغرافیایی.