نظریات علمی در هیچ دانشی از جمله در علوم اجتماعی در خلا شکل نمی گیرد و پیدایش آنها از عوامل مختلفی تاثیر می پذیرد. هر دسته از این عوامل مسیر ویژه و خاصی را برای تکوین نظریه علمی پدید می آورد. شناخت مسیری را که منجر به تولید نظریات علمی می شود، میتوان روش شناسی بنیادین نامید. مقالاتی که به روش شناسی اندیشه یک تفکر می پردازد، به صورت بندی نظریه متفکر بسنده نمی کنند، بلکه زمینه های وجودی معرفتی و غیر معرفتی نظریات را در بستر تاریخی و جغرافیایی دنبال مینمایند.
اثر حاضر مشتمل بر مقالاتی با موضوع روش شناسی بنیادین اندیشه اجتماعی متفکران جهان اسلامی است.