از نهضت تا نظام 3: تکوین و تثبیت نظام

بعد از پیروزی انقلاب منازعه‌ای در میان گروه‌های اسلامی و غیراسلامی حول چگونگی ترکیب مؤلفه‌های اسلامیت و جمهوریت ایجاد شد. گروهی به نام «نهضت رادیکال»، که انشعابی از جبهۀ ملی بودند، تشکیل حکومت جمهوری را خواستار شدند. تشکیل «جمهوری دمکراتیک ایران» دیگر نظری بود که از سوی کانون نویسندگان «حزب ناسیونال دمکرات ایران» و «احزاب کرد» بیان شد. نظر سوم مبنی بر تشکیل «جمهوری دمکراتیک اسلامی» بود که از سوی نهضت آزادی مطرح شد . افزون بر این، برخی می‌گفتند که بهتر این است که شعار انقلاب جمهوری باشد.

در همه‌پرسی دوازدهم فروردین 1358، مدل حکومت «جمهوری اسلامی» به آرای مردمی سپرده شد. «جمهوری اسلامی» گزینه‌ای بود که در همه‌پرسی دوازدهم فروردین 1358 با مشارکت 98 درصدی مردم، رأی «آری» گرفت و سپس در قالب قانون اساسی جمهوری اسلامی، تدوین شد. در واقع، منازعات سیاسی که به طور جدی حول «جمهوریت» یا «اسلامیت» و در رویکردی تلفیقی، «جمهوری اسلامی» بازنمایی شد؛ در روز دوازدهم فروردین، در دو گزینۀ «آری» یا «نه» به جمهوری اسلامی نمود پیدا کرد و در نهایت، با تمام منازعات و مباحث مطرح‌شده سیاسی، در روز دوازدهم فروردین، 98/2 مردم ایران به جمهوری اسلامی ایران رأی دادند.