خروج، اعتراض، دولت

هیرشمن هرچند در برخی از آثار خود به شیوه‌ای ادبی سعی در باز کردن معماهای مختلف توسعه، اقتصاد و بصورت کلی تاریخ می‌کند ولی همچنان در پیوند روشنی با فضای دانشگاهی و علوم اجتماعی متعارف باقی می‌ماند. از همین رو است که وی را می‌توان اقتصاددانی برجسته و در عین حال اندیشمندی سیاسی دانست. نثر هیرشمن نوستالژی یا فسوسان عصری از نوشتار کلاسیک است که دیگر گویی دوره‌اش دست‌کم در عرصۀ علم اقتصاد به سر آمده است. اگر معبدی برای مقاله‌نویسان بزرگ وجود داشته باشد، حتما هیرشمن آنجا حضور دارد. او کیمیاگری مدرن بود و می‌توانست خاک را به طلا بدل کند. این کتاب بخش سوم از کتاب «نوشته‌های اساسی آلبرت هیرشمن» است که پس از مرگ وی در سال 2013 توسط «جرمی آدلمن»، «آمارتیا سن» و «اما راتشیلد» از آخرین مقالات وی جمع‌آوری و به چاپ رسید. عنوان کتاب تشابهی با عنوان مشهورترین اثر هیرشمن «خروج، اعتراض، وفاداری» دارد که در سال 1970 منتشر شد. محتوای کتاب فعلی مشتمل بر 5 مقاله است که تحلیل و نگاه نویسنده به بحث‌های متاخرتر را شامل می‌شود و عنوان کتاب نیز با تشخیص مترجم از مقاله سوم اثر در نظر گرفته شده است. با توجه به پیشینه‌ی نظری و آثار آلبرت هیرشمن می‌توان این کتاب را در راستای تلاش‌ها و تاملات وی در نزدیک کردن حوزه‌های مختلف علوم اجتماعی دسته‌بندی کرد. به‌نظر می‌رسد دستاورد این کتاب و دیگر آثار هیرشمن همان نکته‌ای است که وی به شکل فاضلانه‌ای به آن اشاره می‌کند: «شاید چیزی که از تاریخ و مشخصا تاریخ اندیشه‌ها باید انتظار داشت حل مسائل نباشد بلکه ارتقا سطح بحث درباب مسائل باشد».