دایره المعارف پزشکی اسلام و ایران - جلد دوم

معرفی کتاب

مقدمه کتاب:
یکی از مهم ترین ارکان طرح دایره المعارف پزشکی اسلام و ایران توجه به تاریخچه تألیف مقالاتی در زمینه تاریخ پزشکی و پزشکی سنتی، به زبان فارسی بوده است. از نظر شکلی، این موضوع مورد تأیید قرار گرفت که دایره المعارف پزشکی اسلام و ایران، در ویرایش نخست آن، به صورت مختصر، با ترتیب الفبایی و بین چهار تا شش مجلد تولید شود. تعداد مدخل های کل دوره 2000 عنوان بوده و برای هر مدخل نیز حجم متوسط دوهزار کلمه تعیین شد. اگر چه این حجم تنها سطح متوسط مقالات بوده و بسته به میزان اهمیت، مقالاتی کوتاهتر یا بلندتر نیز نگاشته خواهد شد و در فضای کلی، از باقی مانده حجم مقالات کوتاه به سود مقالات بلند (که از نظر تعداد در اقلیت هستند) استفاده خواهد شد.

دایره المعارف پزشکی اسلام و ایران، از نظر گستره مکانی تمام کشورهای اسلامی را مدنظر دارد، اگر چه تمرکز اصلی دایره المعارف بر ایران است اما کوشش شده تا حد امکان به همه کشورهای حوزه تمدن اسلامی نیز اشاره شده، دانش پزشکی در آنها مورد بررسی قرار گرفته و پزشکان نامدار آنها معرفی شوند. از نظر زمانی هم این دایره المعارف ضمن نگاه به ریشه های پیش از اسلام دانش پزشکی دوره اسلامی، تمرکز اصلی خود را بر گستره دانش مسلمانان از قرن اول تا اواسط قرن سیزدهم هجری یعنی هنگام ورود علوم نوین به ایران و دیگر کشورهای اسلامی قرار داده است و بر این اساس؛ تنها پزشکان مشهور مشمول این دوره زمانی، در این دانشنامه معرفی خواهند شد.

جلد دوم نخستین دایره المعارف پزشکی اسلام و ایران، شامل چهارصد مقاله می باشد و زندگی نامه پزشکان اسلامی را به تفضیل شرح می دهد.

اجزای این دایره المعارف را می توان به دو دسته تقسیم کرد؛ قسمت اول مدخل‌های آن که چشم انداز اصلی تهیه مقالات دایره المعارف را تشکیل می‌دهد که این در 9 دسته‌؛ اعلام و اشخاص، کتاب ها و تألیفات، گیاهان دارویی، بیماری ها، مفاهیم و اصطلاحات، مراکز و سازمان ها، داروها، اندام ها، ابزار کار پزشکان تقسیم شده است.

قسمت دوم تصاویر دایره المعارف که به عنوان بخشی از بدنه مقالات به حساب می آیند. کلیه تصاویر جمع آوری شده برای دانشنامه، با این رویکرد که بیشتر بکر بوده و برای نخستین بار در این دانشنامه منتشر می‌شود به صورت بانک اطلاعاتی در محل دبیرخانه نگهداری می شود و سه مقاله مختلف نیز دربارۀ ورود تصویر به این دانشنامه و بحث های نظری متعلق به آن با حمایت دبیرخانه منتشر گردیده است.

این دانشنامه یک دایره المعارف الفبایی است و ورود به آن از طریق مدخل‌ها امکانپذیر است. کلیه مدخل‌های این دائره المعارف اشهر سازی شده و مستند شده‌اند. در مورد نام اشخاص کوشش شده چند الگوی مهم مستند سازی از جمله مستند مشاهیر کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گیرد. در مورد گیاهان دارویی نیز شکل فارسی مدخل مورد توجه قرار گرفته است.