عدالت جزایی بازتاب نظریه و مبانی مقنن در قانون است؛ از نگاه فلسفی، رابطه قانون با مبانی، به مثابه رابطه معلول با علت است که هم مشروعیت و هم تعیین کیفرهای قانونی شدیداً به مبانی اعتقادی مقنن وابستگی می یابد. مبانی به جهت اتکا بر عقل آدمی، دارای مراتب نقص و کمالند و از این رو، نظریه کیفری توحیدی در بالاترین سطح کمال عقلی و عدالت جای می گیرد. پس قوانین جزایی اسلامی قواعد عقلی و عادلانه را به زبان حقوقی بیان می دارد یا باید چنین باشد.