منظور از حق ارتفاق، آن دسته از حقوقی است که برای شخص، در ملک دیگری وجود داشته باشد؛ این حق شامل عناوینی نظیر حق عبور، حق مجری، حق شرب، حق شبکه و حق ناودان و... میشود. در این صورت، صاحب آن خانه یا زمین، نمیتواند از استفاده همسایه جلوگیری کند. از این حیث، صاحبان املاک میتوانند در ملک خود، هر حقی را که میخواهند، نسبت به دیگری قرار بدهند که در این وضعیت، کیفیت استحقاق تابع قرارداد است و عقدی است که طبق آن، حق داده شده است. بررسی حق ارتفاق در فقه شیعه، پیشینهای قابل توجه ندارد. میان معاصرین هم کارهایی که انجام شده، مربوط به موسوعه فقه اهلبیت است. از این حیث کار جدید و نو بهشمار میرود.