روش شناسی بنیادین اندیشمندان معاصر جهان اسلام - جلد اول

اثر حاضر، شامل مجموعه تامل‌ هایی در پروژه فکری متفکران معاصر مسلمان است که براساس روش شناسی بنیادین به نگارش در آمده است.

یادداشت اول این کتاب با عنوان «روش‌ شناسی بنیادین؛ تمهیدات نظری» که بخشی از درس‌ گفتار حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا با عنوان «روش شناسی متفکران معاصر اسلامی» است که در دوره یکساله فکر معاصر عربی – اسلامی در المرکز الاسلامی للدراسات الاستراتیجیه ارائه شده است که در ضمن آن، به چیستی، چرایی و چگونگی اجرای روش شناسی بنیادین می‌ پردازد.

یادداشت دوم «از محنت معنا تا محنت نظریه؛ مقدمه‌ ای بر یک استراتژی انتقادی نوین» به قلم آقای هادی بیگی ملک آباد است؛ در این یادداشت، به ظرفیت‌ ها، شروط امکان و نحوه استفاده از روش شناسی بنیادین و هم افزایی آن با برخی ایده های پست مدرن مانند ساخت شکنی، در مطالعه پروژه فکری متفکران مسلمان پرداخته شده است.

مطلب بعدی با عنوان «روش‌ شناسی اندیشه محمدعابد الجابری» به قلم آقای قاسم ابراهیم پور است. در این بخش، تلاش می‌ شود پروژه فکری محمد عابد الجابری واکاوی شود؛ اندیشمندی که با اتخاذ رویکردی معرفت‌ شناختی، فراز و فرودهای عقل عربی در طول تاریخ و نسبت آن با عقب ماندگی را بررسی می‌ کند. در این بخش به بررسی و نقد نظریه‌ های تکوین و ساختار عقل عربی جابری که بخش اعظم پروژه فکری وی است و روشن‌ کردن اشکالات معرفتی، روش‌ شناختی و تاریخی آن پرداخته شده است.

در یادداشت چهارم، به «روش‌ شناسی بنیادین پروژه نقد عقل اسلامی محمد ارکون» پرداخته شده است؛ آقای مهدی رجبی در این مجال می‌ کوشد اندیشه‌ های محمد ارکون را از طریق روش شناسی بنیادین، بررسی کرده و با بررسی زمینه‌ های معرفتی و غیر معرفتی اندیشه وی، چهارچوب و مسیر خاصی را که ارکون در آن نظریه‌پردازی کرده است را روشن نماید.

مطلب پنجم، «روش‌ شناسی بنیادین پروژه‌ فکری نصر حامد ابوزید» به قلم آقای مسلم طاهری، درصدد است ابتدا بسترهای عمده‌ ای که فضای علمی و اندیشه‌ ای جامعه‌‌ مصر را در چند دهه‌‌ اخیر تحت تأثیر خود قرار داده است، بررسی ‌شود؛ سپس به زمینه‌های خاصی توجه نموده که اندیشه نصر حامد ابوزید ‌‌متأثر از آنها تکوین یافته است. در ادامه به مبانی هستی‌ شناسانه، انسان‌ شناسانه و معرفت‌ شناسانه او اشاره می‌ شود و پس از آن به ارائه‌‌ نظام‌ وارِ نظریات ابوزید مبادرت شده است. با افزودن این بخش‌ ها، زمینه‌‌ مقایسه و نسبت‌ سنجی میان مبانی و نظریات ابوزید مهیا می‌‌ شود که به آن پرداخته شده است.

یادداشت ششم اثر حاضر به «روش‌ شناسی بنیادین پروژه فکری محمد شحرور» می پردازد. آقای مهدی رجبی در این تحقیق، پروژه‌ فکری محمد شحرور، روشنفکر سوری را در چهارجوب «روش‌ شناسی بنیادین» فهم کرده و با رویکردی تحلیلی ـ عقلانی ارزیابی کرده است.

در آخرین مطلب کتاب، «روش شناسی بنیادین پروژه میراث و تجدد حسن حنفی» بررسی شده است؛ آقای نصرالله آقاجانی به تحلیل و بررسی دیدگاه حسن حنفی درباره غرب و میراث اسلامی پرداخته است. از این‌ رو در چهارچوب الگوی روش‌ شناسی بنیادین پس از نظر انداختن به حیات علمی حنفی می‌ کوشد با بررسی زمینه های پیدایش اندیشه حنفی و مبانی نظری و روش‌ شناسی اندیشه‌ وی به نقد مبنایی اندیشه حنفی بپردازد؛ همچنین برای ارزیابی جامع‌ تر پروژه‌ فکری حسن حنفی، پس از طرح ساختار پروژه فکری وی، به نقد نظریه های وی نیز اقدام میکند.

با این وصف، کتاب حاضر در ضمن مطالعاتی بنیادین، به‌ دنبال فهم بهتر و کنکاش عمیق‌ تر در باب اندیشه‌ هایی است که طی چند دهه اخیر در کشورهای اسلامی ارائه شده است. مطالعه این کتاب می‌ تواند برای تمامی اساتید، پژوهشگران، طلاب و دانشجویانی که اشتیاق شناخت فضای معاصر فکر اسلامی را دارند، مفید و مغتنم باشد.