نوشتار حاضر با تعمق در اندیشههای رهبران انقلاب تلاش نموده است دلایل عقبماندگی کشورهای اسلامی را در اندیشهی امام خمینی(ره) و آیتالله خامنهای واکاوی کرده و پاسخهای بنیادین و مضامین اصلی آن را استخراج و به صورت الگوی فکری تنظیم نماید. پرواضح است پاسخها و چالشهای مطرحشده با راهحلهایی ضمیمه است که در بررسی و ترسیم آن، منظومه و سپهر اندیشهی رهبران انقلاب دربارهی انحطاط و پیشرفت مسلمانان را تکمیل مینماید.