آیتالله طالقانی با تفکری دینی و انقلابی و مشی پدرانه و هدایت همهی نیروهای انقلابی و دینی و ملی با گروههای گوناگونی که در برابر استبداد قد علم کرده بودند، همراه شد تا سایهی شوم استعمار و استبداد را از سرِ مردم بردارد. وی در طول چند دهه مبارزه، ملیگرایان وفادار به آرمانهای ملی را حمایت، و بیانیهی تأسیس نهضت آزادی را امضا میکند، فدائیان اسلام را پناه میدهد و حتی مجاهدین خلق او را «پدر» خطاب میکنند. وی در عین حال، در همهی شرایط بر باروهای دینی و اسلام انقلابی تأکید و پیوسته به دفاع از نهضت اسلامی میپرداخت و از حامیان جدّی و پیروان وفادار رهبری امام خمینی(ره) بود. این رفتار نشان میدهد که آیتالله طالقانی با برخورداری از جایگاه والای معرفت دینی و آموزههای اسلامی کنشگری فعّال و موفق در بسیجِ نیروهای صادق و انقلابی بوده است و از سعهی صدر لازم و بردباری اجتماعی و تحمل سلیقهها و تفکرات دیگر برخوردار بود، لذا این ویژگی است که شخصیت او را در تاریخ معاصر ممتاز میسازد.