نظریه دولت در مکتب کلامی و فقهی علامه شهید سید محمدباقر صدر

معرفی کتاب

به اعتقاد شهید صدر دولت به‌ دلیل نقشی که در پیاده‌ سازی احکام اسلامی، حراست از ارزش‌ های دینی، رونق‌ دادن فعّالیّت‌ های اجتماعی و آبادانی و پیشرفت دارد، امری لازم و ضروری است. دولت مطلوب در اندیشه‌ ایشان، دولتی مشروط به رعایت موازین شرعی و قانونی و مصلحت عمومی است. از نظر وی مصداق عینی و اصیل این دولت، حکومت پیامبران و صالحان در تاریخ بشر و اسلام، و جمهوری اسلامی در جهان معاصر است. دولت جمهوری اسلامی، الگوی برتری است که به اعتقاد وی، سایرِ نظام‌ها و جوامع می‌توانند از آن الگو بگیرند. از نظرگاه ایشان ساختارِ دولت اسلامی به گونه‌ای است که باید مبانی مکتبی و اخلاق در سیاست مدنی، نقش فعالی داشته باشد و در عین حال، دولت در نظام اسلامیْ غایتمند و دارای هدف‌های والاست. این رویکرد مکتبی دولت اسلامی، منجر به جلوگیری از مناسبات استثماری در جامعه، زیستِ مؤمنانه‌ی کارگزاران و تصحیح روابط بین‌المللیِ دولت اسلامی در خصوص مصالح جهان اسلام می‌شود.

علامه شهید صدر، با هوشمندی و نبوغی ویژه به طرح نظریه‌ی استخلاف، استئمان و استئمام می‌پردازد و نقش انسان مسلمانِ متعهد را در مشروعیت‌دهی به حکومت تبیین و ساختار حکومت اسلامی را برمبنای خرد جمعی و مشورت مؤمنانه مهندسی می‌کند.