شیعیان در جهان عرب مدرن - جلد دوم: عراق، لبنان و حوزه خلیج فارس

معرفی کتاب

موضوع های مورد مطالعه و بررسی در این کتاب شامل موارد مربوط به شیعه در عربستان سعودی، بحرین، عراق، و لبنان می باشد. عوامل تأثیرگذار متقابل شیعه که شکل دهنده توسعه سیاسی در این کشورها و ارزیابی نتایج احیای مکتب شیعه در جهان بزرگ عرب، از نکات مورد تأکید می باشد و طلیعه نوشتار، یک پیشگفتار در خصوص تجاوز آمریکا به عراق در سال 2003 و ارائه تصویری از دولت پیشنهادی شیعه در دوره بعد از حکومت بعث؛ تحت رهبری آیت الله العظمی سیستانی می باشد. بخش پیشگفتار اطلاعاتی در مورد پیشینه اسلام شیعی و دولتهای مورد بحث در کتاب ارائه می دهد و در صدد است تا عنوان کتاب را به خوانندگان غیرمتخصص در این زمینه معرفی نماید. هدف از بخش اول، ارائه تصویری از تغییراتی است که شیعه قبل از قرن بیستم تجربه کرده و بر جایگاه آن در دولت مدرن تأثیر گذاشته است. این فصل اول به بررسی روابط دشوار بین شیعه و حکومت کشورهای بحرین، عربستان سعودی، عراق و لبنان می پردازد و نشان می دهد که شیعه و نخبگان حاکم، گذشته را برای انکار یا مشروعیت بخشیدن به نظم اجتماعی موجود و نظام سلسله مراتب قدرت به کار گرفته اند. بحث و مناظره بین شیعه و نخبگان حاکم و تاریخی که در اینجا مورد بحث قرار گرفته، بیانگر این نکته است که شیعه در دنیای عرب وارد عرصه احساس ملی گرایی فارغ از قدرت و سرپوش گذاشتن بر اشتباه سیاسی شده است. فصل های دوم، سوم و چهارم، تجربه سیاسی خاص شیعه در عربستان سعودی، بحرین، لبنان و عراق قبل از حمله آمریکا و بحران موجود در روابط حکومت و شیعه در هر یک از این کشورها را به وضوح تبیین می نماید. تلاشهای شیعه به منظور یافتن یک فضای سیاسی برای خود، بدنبال جنگ سال 1991 خلیج فارس و جنگ اخیر در عراق از مباحث محوری فصل پنجم می باشد. در بخش نتیجه گیری خطرات و احتمالات ناشی از به قدرت رسیدن شیعه در عراق و دیدگاه اعلام شده از طرف آمریکا مبنی بر به ارمغان آوردن دموکراسی در خاورمیانه مورد بررسی قرار گرفته است. مباحث تاریخی کتاب نشان می دهد که چگونه شیعه در دنیای عرب به نتیجه تغییر ناگهانی ناشی از فروپاشی امپراتور عثمانی و پیدایش دولت ـ ملت ها در قرن بیستم واکنش نشان داده است. این کتاب ما را با جوامع سیاسی شیعه آشنا می سازد، جوامعی که اعضای آن باید هویت جدیدی را اتخاذ و روابط خود را با دولتهای نوظهور بازتعریف نمایند. کتاب حاضر همچنین نخبگان حاکم غیرشیعه و مورد حمایت قدرتهای غربی و مخالف حاکمیت شیعه در دولت مدرن را معرفی می کند. تجزیه و تحلیل ارائه شده در این کتاب، دگرسازی سیاسی ـ اجتماعی تجربه شده توسط اعراب شیعه را در دوره قبل از ظهور دولت ـ ملت ها در خاورمیانه تا انتخابات ژانویه 2005 عراق، به تصویر می کشد. این کتاب جریان مکتب شیعه را به عنوان یک قدرت سیاسی از زمان انقلاب اسلامی ایران (79-1978) مورد بررسی دقیق قرار می دهد. تغییرات اساسی در رویکرد شیعه نسبت به غرب، بویژه دیدگاه شیعیان از منازعه به مصالحه از دهه 1990، به عنوان یک پیشرفت در تضاد آشکار با وضع گروههای نظامی سنی در حال رشد و حاصل سیاست آمریکا در خاورمیانه، از نکات مورد توجه کتاب می باشد. این کتاب همچنین در صدد است تا خوانندگان و تصمیم سازان را از احساسات قومی ملی گرایی شیعه در جهان عرب با تأکید بر چالش های جدی در تقابل با تلاشهای ایالات متحده در تحمیل نظم جدید منطقه ای، مطلع سازد.