توجه به سیرۀ اهلبیت(ع) و منسوبان آنان، جایگاهی ویژه در میان عالمـان شیـعه و حتی غیـر شیـعه داشتـه است، امـا رویکـرد در تحقیقات مزبور غالباً تاریخی نیست.
این نوشتار کوشیده است با رویکردی تاریخی، ضمن پرداختن به حیات سیاسی ـ فرهنگی محمدبنحنفیه به پرسشهای مهمی دربارۀ زندگی او پاسخ دهد، و علت عدم همراهی او در واقعۀ کربلا با امام حسین(ع)، نقش او در قیام مختار ثقفی و پیدایش فرقۀ کیسانیه را با رویکردی کاملاً تاریخی واکاوی و تحلیل کند.