نظریه پردازی در تبعید

این اثر در پی آن است تا هنر، سیاست و توان­ امام خمینی را در مقدمه ­چینی، بسترسازی و آماده کردن شرایط برای طرح و تبیین اصل ولایت فقیه و کیفیت اجرای حکومت بر مبنای این اصل در عصر غیبت را بنمایاند و بشناساند. کتاب حاضر، تلاش پژوهش­گونه ­ای­ است که در قالب تاریخ شفاهی و بر اساس گفته­ های افراد آگاه و آشنا به محدوده­ زمانی و مکانی تحقیق، ارائه شده است.

«نظریه‌پردازی در تبعید» مشتمل بر پنج بخش است که هر بخش خود به چند فصل تقسیم می شود. بخش اول تحت عنوان «ورود امام به نجف؛ لطف خفیه‌ی الهی» مشتمل بر سه فصل است. در فصل نخست، سعی شده حوادث زمانی و تصمیم‌های رژیم پهلوی در مورد امام در فاصله زمانی تبعید ایشان به ترکیه تا عزیمت به نجف بررسی شود. فصل دوم با عنوان: «روایت استقبال از یک تبعیدی» در چهار گفتار به روایت استقبال از امام خمینی در شهرهای سامرا، کربلا و نجف پرداخته است. دیدارها با امام و بازدیدهای ایشان نیز موضوع فصل سوم است.

عنوان بخش دوم، «حوزه‌ی نجف در آن ایام» است. در این بخش ضمن ارائه تصویری اجمالی از احوال آن روزهای حوزه­ی علمیه نجف، ابتدا به تمایزات دو حوزه­ی قم و نجف در دوره­ی معاصر پرداخته شده است؛ سپس از علمایی سخن به میان آمده که هم­زمان با حضور امام در عراق می زیستند. نوع تعامل علما با امام، این عالِم تبعید شده به آن کشور از دیگر موضوعات این فصل است.

بخش سوم کتاب حاضر با عنوان «سیاست امام در آماده سازی فکری حوزه نجف»، به دو فصل «فعالیت‌های ایجابی» و «برخوردهای سلبی» تقسیم شده است. در فصل اول تعامل حضرت امام با مراجع همچنین تعامل ایشان با طلاب و سایر اقشار بررسی شده است. منع تبلیغ از خود، سخت‌گیری در برابر دشمن، صبوری در برابر ناجوانمردی‌ها از مؤلفه‌های فصل دوم این بخش به شمار می آید.

بخش چهارم کتاب با عنوان «درس فقه امام» در سه فصل تنظیم شده است: در فصل، «امتناع امام از تدریس» بررسی شده است؛ موضوع فصل دوم «تدریس در تبعید» و عنوان سومین فصل، «شاگردان امام در نجف» می باشد.

عنوان بخش پنجم «درس ولایت فقیه؛ طرحی پس از تثبیت در نجف» است که در دو فصل ارائه شده است. ترسیم خط بطلان بر اندیشه جدایی دین از سیاست، ایجاد باور در تشکیل حکومت اسلامی، ارائه طرحی جایگزین برای سرنگونی رژیم پهلوی، بیانی تفصیلی از ولایت مطلقه فقیه، بازتاب‌های درس ولایت فقیه امام خمینی و .. از موضوعات این بخش است.