دفتر سوم نیز مانند مجلدهای دیگر این مجموعه، نوری درخشان است که خواننده را در مسیر پیچیده و گاه تاریک زندگی راهنمایی میکند و تنش ناشی از حیات در این دوره و گرفتاریهایی که منشا آن جهل است را از بین میبرد و انسان مخلص را به مقصد میرساند.
مثنوی اثری است فراتر از جسم و شئون نفسانی مربوط به آن. در نتیجه چیزی جز این هم انتظار نمیرود که نیات آن در چارچوب و قیود نفسانی نگنجد. لذا اگر کسی را سر بهره بردن از رهنمونهای آن باشد، باید بداند که در این راه، پاک کردن وجود از گل و لای خودبینی و خودپسندی، امری ضروری به حساب میآید. انسان باید خود را تلههای نفسانی برهاند تا پندهای مثنوی نیز او را از تلههای روحی نجات دهد.
هدف غایی مثنوی را نه در میان سطرها، بلکه در خود سالک باید جستجو کرد و او برای دستیابی به این مقصد نهایی، ابتدا باید دل و جان را از هر چیزی که رنگ و بوی وابستگی دارد، به ویژه طمع، خودخواهی، کینه، لجاجت و... برهاند تا اثر این کلام والا را بر لوح وجودش ببیند.