مجموعه بیست جلدی شرح نهج البلاغه که تا پیش از این به صورت عربی محل رجوع بوده است در ابتدای هر جلد قسمتهایی از سخنان حضرت علی (ع) را به همراه ترجمه آن ذکر کرده و در بخش دوم بر اساس تقسیمبندی موضوعی، موضوعات و مباحث مهم را با سرفصلهای موضوعی بیان کرده است. غلامرضا لایقی در انجام ترجمه خود برای این کتاب نیز همین ترتیب را رعایت کرده است و بر همین اساس ترجمه کتاب نیز مطابق فصلبندی و تقسیمبندی متن عربی انجام شده و مترجم تنها با بازنگری و ویرایش جدید ترجمه خود، این کتاب را آماده استفاده کرده است.
در نتیجه نویسنده در ابتدای هر جلد قسمتهایی از سخنان حضرت علی (ع) را توضیح و در بخش دوم بر اساس موضوعات مطرح شده شرحی بر خطبهها یا بیانات را ارائه کرده است. از آنجا که سخنان امام علی علیهالسلام را مهری است که آن را از سخنان سایر خطبا متمایز میسازد، و دارای سبک ویژهای است که سخنان آن حضرت را از سخنان سایر بلغا و سخنرانان جدا میکند بسیاری از ادیبان و دانشمندان در طی اعصار کوشش کردهاند تا دربارۀ سخنان وی کتب جداگانه و دیوانهای مستقلی تالیف کنند.
در طی زمان و گذشت اعصار انتساب مطالب کتاب نهج البلاغه به امام علی در نزد علما و محققین، خواه متقدم و خواه متاخر محل شک و تردید واقع شده است که ابن ابی الحدید این مطلب را مورد بحث قرار داده است. و اگر در نهج البلاغه تامل کنی، جمله آن را زلالی واحد و نفسی واحد و اسلوبی واحد مییابی؛ مثل جسم بسیطی که بعضی از آن با بعضی دیگر در ماهیت اختلافی ندارند یا مانند قرآن عزیزی که اول آن همانند وسط آن، و وسط آن شبیه آخر آن است.
کتاب جلد سوم مجموعهی بیست جلدی «شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید» با ترجمهی دکتر «غلامرضا لایقی» که به تازگی توسط نشر نیستان به چاپ سوم رسیده است. آنچه در جلد سوم ترجمه شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید معتزلی بر اساس ترتیب خطبه ها خواهید خواند عبارت است از:
و از سخنان اوست علیه السلام چون مصقله بن هبیره به سوی معاویه گریخت، و چنین بود که اسرای بنی ناجیه را از کارگزار امیرالمومنین علیه السلام خریداری کرده و… و قسمتی از خطبه اوست علیه السلام درباره زهد و بزرگداشت خداوند و کوچک شمردن دنیا. و قسمتی از سخنان اوست علیه السلام، هنگامی که آهنگ حرکت به سوی شام کرد. و قسمتی از سخنان اوست علیه السلام در ذکر کوفه. و از خطبههای اوست علیه السلام در هنگام حرکت به سوی شام.
و قسمتی از خطبه اوست علیه السلام در تمجید و تحمید خداوند سبحان. و قسمتی از خطبه اوست علیه السلام که در آن وقوع فتنه ها را وصف می کند. و قسمتی از سخنان اوست علیه السلام چون یاران معاویه در گرفتن شریعه فرات در صفین بر یاران او غلبه کردند و آب را از آنان بازداشتند. و قسمتی از خطبه اوست علیه السلام که برگزیدهای از آن پیش تر گذشت، آنچه در اینجا یادآور می شویم به سبب اختلاف در روایت، روایتی دیگر از آن است.
برای تهیه هر کدام از جلد های مجموعه کتاب 20 جلدی ترجمه شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید معتزلی روی لینک اینجا کلیک کنید و از سایت پاتوق کتاب فردا به صورت اینترنتی خریداری کنید.