تولید و توزیع کتابهای صوتی در دنیای امروز بخشی از صنعت نشر را تشکیل میدهد که متاسفانه در کشور ما از این ظرفیت بالقوه استفاده بهینه نشده و تنها برخی از ناشران در این زمینه حرکتهای کوچکی را تجربه کردهاند.
یادداشتل از علی الله سلیمی: حتی تصورش هم شیرین است که در هنگام رانندگی یا انتظار کشیدن در ایستگاههای اتوبوس و مترو، کسی با صدای دلنشین کتاب مورد علاقهات را برایت بخواند و تو فقط گوش بدهی و در لابهلای فصلهای مختلف، موسیقی ملایمی را بشنوی که تو را ببرد به فضای متنی که برایت خوانده شد و این وضعیت به دلخواه خودت قطع شود یا ادامه یابد و حتی در کمترین زمان ممکن و با حرکتی کوچک دست، متن کتاب دیگری جایگزین متن فعلی شود و این روند به هر میزان که خودت تمایل داری ادامه یابد یا قطع شود. اکنون چنین وضعیتی در بسیاری از کشورهای جهان از حد یک رویای شیرین فراتر رفته و تقریباً اکثر کتابهای مورد علاقه کتابخوانهای آن جامعه به صورت کتابهای صوتی موجود است و هر کسی که بخواهد میتواند با پرداخت مبلغی معینی کتاب صوتی مورد نظر خود را تهیه در شرایط مختلف از آن استفاده کند. این که چنین شرایطی در بازار نشر کشور ما به طور گسترده و فراگیر حاکم نیست، به عوامل متعددی بستگی دارد که یکی از آنها، نبود قوانین مصوب کامل در زمینه حق مالکیت آدمهای مرتبط با این موضوع است. به عنوان مثال، برای تولید یک کتاب صوتی، به غیر از متن کتاب که متعلق به نویسنده آن است، به افراد دیگری در بخشهای کلامی (گوینده و کسی که متن را میخواند)، موسیقی (در دو صورت آرشیوی یا تولیدی بودن نیاز به عقد قراردادهای جداگانه ای است) و افرادی دیگری که در شکل گیری نهایی اثر نقش دارند، نیاز است. شواهد موجود نشان میدهد کمتر ناشری در کشور ما حاضر میشود حق مالکیت چند نفر از یک اثر (کتاب صوتی) را به رسمیت بشناسد و حقوق کامل این افراد را چه به صورت یکجا در ابتدای انتشار (خرید حق مالکیت به صورت یکجا و برای همیشه) و چه به صورت موردی و بعد از هر با تجدید انتشار بپردازد. اکثر ناشران در کشور ما ترجیح میدهند برای انتشار یک کتاب (کاغذی یا صوتی) با یک نفر طرف حساب باشند که ترجیحاً نویسنده کتاب در اولویت است، اما برای تولید یک کتاب صوتی، هر چند نقش نویسنده آن پر رنگتر است، اما با کسان دیگری هم که در مراحل مختلف آماده سازی یک کتاب صوتی نقش داشتهاند، باید قراردادهای جداگانهای منعقد شود که همین مسئله باعث دوری بسیاری از مراکز انتشاراتی از تولید کتابهای صوتی در کشورمان شده است. البته در شرایط کنونی بازار نشر در کشورمان تا حدودی به ناشران هم باید حق داد، چون قیمت تولید کتاب چنان بالا رفته که حتی فکر پرداخت هزینههای جانبی برای تولید یک کتاب هم میتواند باعث دلسردی و در نهایت انصراف ناشر از تولید یک کتاب جدید شود. بنا بر این، برای شروع یک حرکت اساسی در این زمینه، میتوان از ناشران بزرگ بخش خصوصی و همچنین ناشران دولتی انتظار داشت با توجه به سرمایه، بودجه و امکاناتی که در اختیار دارند به تولید کتابهای متنوع صوتی، با لحاظ کردن و محترم شمردن حق مالکیت همه افرادی که در تولید یک کتاب صوتی نقش دارند، اقدام کنند تا با تولید و عرضه این نوع آثار در بازار کتاب، فضای عمومی را برای فراگیر شدن این موضوع در جامعه فراهم و شاخه جدیدی را در بازار نشر کشورمان ایجاد کنند؛ پیش از این به صورت حرفه ای در این زمینه کار نشده و تنها برخی ناشران به به صورت موردی اقدام کردهاند.