شطرنج با ماشین قیامت؛ رمانی از جنس فلسفه، به رنگ جنگ
0 (از 0 رای)
نشست نقد و بررسی رمان «شطرنج با ماشین قیامت» نوشته حبیب احمدزاده، شب گذشته با حضور حسن محمودی؛ منتقد و روزنامه نگار ادبی در فرهنگسرای پایداری برگزار شد.
نهمین جلسه از سلسله نشستهای «در جستجوی خاطره آفتاب»، شب گذشته با نقد و بررسی رمان «شطرنج با ماشین قیامت» نوشته حبیب احمدزاده و با حضور حسن محمودی؛ منتقد و روزنامه نگار ادبی در فرهنگسرای پایداری برگزار شد.
این نشست که بدون استقبال مخاطبان انجام گرفت، در کنار نقد بررسی این اثر، مسائل حاشیهای و در کنار آن ادبیات جنگ و دفاع مقدس را نیز مورد توجه قرار داد.
حسن محمودی منتقد این رمان، پس از اشارهای کوتاه به به روایت داستان پرداخته در «شطرنج با ماشین قیامت»، در اشاره به خط سیر نویسنده در این کتاب، آن را دارای نگاهی متفاوت به مقوله جنگ دانست که اگرچه کتابی در خور توجه در این حوزه به خصوص پس از زمان انتشارش تاکنون به حساب میآید، اما شاهکار ادبیات دفاع مقدس نیز نخواهد بود.
او همچنین با یادآوری اینکه کتاب با استفاده از روایاتی از قرآن کریم، تورات و انجیل به نوعی به سمت شکل دادن گفتوگویی بین ادیان پیش رفته است، به روایت فلسفی رمان نیز اشاره کرد و افزود: احمدزاده در این کتاب، ساختار و طرحی از پیش تعیین شده را به صورت هوشمندانه برای روایت داستان مورد تأکید قرار داده و بر این اساس با ایجاد زمینه و بستری فلسفی، رمانی برگرفته از این متن را خلق کرده، چیزی که پاشنه آشیل این کتاب نیز به حساب میآید.
محمودی در اشاره به دیگر ویژگیهای کتاب عنوان کرد که در نگارش «شطرنج با ماشین قیامت»، اگرچه شلخته بودن نثر کتاب و اطناب زیاد به نوعی ایجاد خستگی در مخاطب را بوجود میآورد، اما این اثر هرگز به سمت کلیشههای همیشگی جنگ نرفته است.
او همچنین معتقد بود که نویسنده کتاب در نگارش اثر نشان داده که مسائل بسیاری وجود دارد که میتوان آن را دستمایه مسائل جنگ کرد.
این نویسنده مشکل کتاب را ذهن راوی عنوان کرد و در همین رابطه افزود: نویسنده با ذهن خود به دخل و تصرف پرداخته که این یکی از عیوب این کتاب است. همچنین زاویه دید کتاب نیز دچار تزلزل است البته نه آن تزلزلی که شکست اثر را موجب شود.
او با اشاره به رها کردن شخصیتهای داستان توسط نویسنده در گوشههایی از مطالب کتاب و همچنین با تأکید بر طرح داستان، بیان کرد: طرح داستان ساده اما جذاب است و رگههای جالب داستانی اعم از طنز و ... در رمان به خوبی دیده میشود، اما این امر بهگونهای دنبال نشده که «شطرنج با ماشین قیامت» را به ادبیاتی ناب و ماندگار تبدیل کند.
این منتقد ادبی عنصر «تردید» را ضرورتی مورد نیاز برای هر رمانی دانست و در این راستا با اشاره به شخصیتهای کتاب، افراد منفعل در متن اثر را به وفور اعلام کرد و راوی رمان را نیز بسیار فعال دانست.
او در ادامه در اشاره به دیگر ویژگیهای درخور توجه این رمان، بهترین حُسن و جنبه مثبت آن را، شخصیتهای متفاوت وارد شده به داستان، عنوان کرد و آن را اثری دانست که در میان کتابهای قرار گرفته در این طیف، به مراتب اثری ارزشمندتر است.
حسن محمودی در بخش دیگری از این نشست، ادبیات دفاع مقدس و آثار ارائه شده در این حوزه را نیز مورد ارزیابی قرار داد.
او در همین ارتباط و با اشاره به قدمت صد ساله داستاننویسی در کشور، روند توجه مخاطبان به آثار ترجمه شده را به مراتب بیشتر از آثار نوشته شده در داخل عنوان کرد.
به گفته محمودی با توجه به دغدغه نویسندگان، مرزبندی آنها به ادبیات دفاع مقدس و غیر آن، امری نامناسب است چرا که هر نویسندهای دغدغهای را برای ارائه آثار خود، مدنظر دارد.
این نویسنده همچنین یکی از مشکلات ادبیات دفاع مقدس را تولیدات ناکافی این حوزه دانست و افزود: هماکنون به جز کتابهای سفارشی، اثر خاصی را در این حوزه شاهد نیستیم.
او در پایان این نشست با بیان اینکه بسیاری از آثار شایسته این حوزه بصورت داستانهای پراکنده در آثار نویسندگان مختلف آورده شده است، پیشنهاد کرد که برای انعکاس داستانی این حوزه چه بسا بهتر است که این شاهکارهای ادبی پراکنده در قالب کتابهایی مجزا گنجانده شود.
این کتاب و دیگر کتاب این نویسنده ادبیات پایداری به نام «قصه های شهر جنگی» در فروشگاههای دفتر نشر معارف و سایت پاتوق کتاب موجود و قابل تهیه است.
برای ارسال دیدگاه لازم است وارد شده یا ثبتنام کنید