کتابی جدید درباره سکولاریسم
سکولاریسم از آن دست مفاهیم دنیای مدرن محسوب میشود که مناقشات بسیاری در پی داشته است. معادلهایی از قبیل این جهانی، لادینی، عرفی شدن، جدا شدن دین از دنیا، غیر دینی شدن، اعتقاد به اصالت امور دنیوی، گیتیگرایی، دنیامداری، جدایی دین از سیاست و مانند آنها خود گواه این مناقشات است.
مؤلف کتاب "سکولاریسم؛ خاستگاه، مبانی و مؤلفهها" در مقدمه خود چنین نوشته است: سکولاریسم بر خلاف سکولاریزاسیون، که یک پروسه و حادثه خارجی است، یک مسلک و طرز فکر و جهانبینی است که بشر را بینیاز از ارزشهای الهی و اخلاقی و معنویت و فضایل دینی و آموزههای وحیانی میداند.
سکولاریزه شدن دین یک پدیده و جریان است که در متن جامعه و به عنوان یک واقعیت خارجی رخ میدهد، اما سکولاریسم یک اندیشه و ایدئولوژی است و از جنس فکر و معنویت است و این دو را نباید با هم در آمیخت.
در یک جمعبندی اجمالی، ترجمه دقیق سکولاریسم در برخی دیدگاهها عبارت است از گیتیگرایی، این جهانی بودن، دنیامداری، دنیاگرایی و طرفداری از اصول دنیوی و عرفی.
به زعم نویسنده این کتاب، سکولاریسم در غرب به دو صورت الهی و الحادی ظاهر شده است که در اولی بین دین و جامعه و حکومت دیوار کشیده میشد و دین در بعد اخلاقی، معنوی و اخروی مورد پذیرش قرار میگرفت و در دومی دین در کنار امور اجتماعی و سیاسی، از متن نیازهای درونی و شخصی حذف میشد.
سعید کرمی برخی از شاخصههای سکولاریسم را این چنین برشمرده است: حذف دین از متن حیات اجتماعی و سیاسی بشریت یا دنیایی دیدن و این جهانی شمردن زندگی بشری، نگرش مادی و ماتریالیستی به اخلاق، بینیازی از هدایتهای وحیانی و اکتفا به هدایت عقل بشری، تجددگرایی و نوگرایی افراطی، تکیه افراطی بر علوم تجربی یا تحصلگرایی پوزیتیویستی، تکیه بر عقلانیت ابزاری و فنی و تساهل و تسامح در عرصه فکر و فعل و اعتقاد و اخلاق.
کتاب "سکولاریسم؛ خاستگاه، مبانی و مؤلفهها" در پنج فصل تدوین شده است که در آغاز به تولد و خاستگاه سکولاریسم و سپس به مبانی جامعهشناختی آن میپردازد. در ادامه مباحثی چون سکولاریسم حقگرا و تکلیفگریز و سکولاریسم و روند عرفی شدن دین طرح شده و در نهایت در فصل آخر موضوع اسلام و سکولاریسم مورد بررسی قرار گرفته است.