جلد هشتم از مجموعه دائرةالمعارف «الحیاة» نوشته محمدرضا حکیمی به مسائلی چون مسئولیت انسان در برابر قرآن، امامان معصومین(ع) و مسئولیت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، محیط زیست و حیوانات می‌پردازد.
دائرةالمعارف گرانقدر «الحیاة» که توسط استاد محمدرضا حکیمی و برادران وی حجج اسلام محمد حکیمی و علی حکیمی تألیف شده است، کتابی است که آیات و روایات را متناسب با هر باب و فصل جمع‌اوری و تدوین کرده است، هرچند که در صدد استقصای تمامی آیات و روایات در این زمینه نیست.
در ابتدای این مجموعه توسط خود مؤلفین این‌گونه معرفی شده است: «دایرة‌المعارفی اسلامی، علمی، پژوهشی، که روش زندگی فردی و اجتماعی آزاد و پیشرو را ترسیم می‌کند، و انسان‌های سراسر جهان را به پیریزی یک نظام مردمی شایسته فرا می‌خواند.»
همچنین جلد هشتم از این مجموعه که باب‌های چهاردهم و پانزدهم این دائرةالمعارف را تشکیل می‌دهد و در ادامه موضوع «جایگاه و ارزش انسان» در مجلد هفتم بوده و به چهار باب اختصاص یافته که به عناوین زیر تقسیم شده است.
باب چهاردهم این کتاب با عنوان تعهد و مسؤلیت، به مسؤلیت انسان در قبال خداوند در قرآن و معصومین(ع) و مسئولیت‌های شخصی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، محیط زیست و حیوانات اشاره می‌کند.
مؤلفین در این باب با اشاره به آیات و روایاتی که درباره حق، محور مسئولیت وجود دارد به روایتی از امام صادق(ع) اشاره می‌کند که حضرت فرمودند: ایمان حقیقی این است که حق را برگزینی اگرچه زیان داشته باشد و باطل را رها کنی اگرچه سودآور باشد. وی در ادامه می‌آورد: از آیات و روایات این فصل که همه نمونه‌ای بیش نیست، دانسته می‌شود که محور همه تکلیف‌ها و مسؤلیت‌ها حق است.
وی می‌افزاید: انسان هر تکلیفی را که ادا می‌کند، به نوعی حق را ادا کرده است. در احکام اسلام، حکمی که منشأ آن حق نباشد و به گونه‌ای که در حق‌ها و حقوق‌ها ریشه نداشته باشد، نداریم. بنابراین تکلیف در اسلامی یعنی عمل بر طبق مقررات حقوقی، نه انجام دادن کاری شاق و بدون منشأ.
احساس و عاطفه عنوان باب پانزدهم است که با توضیحاتی در مورد تعریف عاطفه، راه‌های پرورش لامسه اجتماعی، عوامل مردن عاطفه و احساس و بررسی می‌کند. وی در بخش اخیر به نشست و برخاست با سرمایه‌داران، بی‌دردی و خنده بسیار، شکار و کشتن حیوانات، گوشتخواری زیاد و رفتن به سوی دنیاداران و قدرتمندان اشاره می‌کند.
باب شانزدهم نیز به ضوابط و روابط خانوادگی با مسائل جانبی آن از جمله تشکیل خانواده و آثار آن، تحکیم خانواده، آئین انتخاب همسر، زن‌داری و شوهرداری و مطالب دیگر می‌پردازد. از جمله روایاتی که در این بخش اشاره می‌کند، روایتی از رسول اکرم(ص) است که می‌فرمایند: بهترین مردم در دینداری، خوش اخلاق‌ترین و مهربان‌ترین آنان است نسبت به همسر و من مهربان‌ترین شما هستم، نسبت به همسر.
در باب هفدهم نیز به ضوابط روابط اجتماعی پرداخته شده است و با موضوعاتی از جمله: جامعه‌گرایی، تکامل روابط اجتماعی در تربیت اسلامی، پیوندهای عقیدتی، جامعه سالم، انواع روابط اجتماعی و شیوه‌های انجام آن موجه هستیم.
یادآور می‌شود، چاپ نخست جلد هشتم دائرةالمعارف «الحیاة» در اوایل سال جاری به قلم محمدرضا حکیمی و برادران وی حجج اسلام محمد حکیمی و علی حکیمی در 704 صفحه، به شمارگان 500 نسخه و با قیمت 80000 ریال به همت انتشارات دلیل ما روانه بازار نشر شد
